نگاه‌ها و تحلیل‌ها به هفتمین دور از مذاکرات برجامی وین

پايگاه خبري تحليلي «نيک رو»، پنج شنبه 11 آذر ماه سال جاری؛ هفتمین دور از مذاکرات برجامی ایران که در حقیقت اولین دور از مذاکرات دولت سیزدهم در این چارچوب می‌باشد، پس از چهار روز با ۱+۴ در وین پایان یافت. مذاکرات چهار روزه منجر به نتایج ملموسی نگردید. برخی عجولانه و باشتاب، عدم دستیابی به توافق را شکست مذاکرات و پایان این نشست تحلیل کرده‌اند و بعضی دیگر همچنان به مذاکرات و دستیابی به یک توافق پایدار؛ نگاه امیدوارانه داشته و کش و قوس در این مذاکرات را طبیعت این گونه نشست‌ها دانسته و ابراز داشته‌اند باید به مذاکرات خوش بین بود چون تمام اراده طرفین در 1+4 معطوف به حل مشکلات به وجود آمده می‌باشد و نباید برای رسیدن به یک توافق جامعه مرضی الطرفین، آن هم در این موضوع مهم بین‌المللی که تبعات جهانی دارد تعجیل نمود. از نگاه این صاحب نظران باید به این مذاکرات و به این نشست‌ها تا آن جا که امکان ایجاد توافق وجود دارد فرصت داد تا از بروز حوادث تلخ و سنگین در همه زمینه‌ها جلوگیری بعمل آید. در هر حال تیم هسته ای ایران در این نشست بر همان مواضع اصولی خود که همانا لغو تحریم ها، راستی آزمایی و تضمین از بازگشت آمریکا به برجام می‌باشد، قدمی به عقب بر نداشت و با ارایه دو متن پیشنهادی به طرف‌های مقابل درباره لغو تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای کشورمان، توپ را در زمین آمریکا و متحدانش قرار داد تا آنان در بازگشت به پایتخت‌های خود بتوانند با مقامات مسئول در این زمینه مشورت و پاسخ لازم را در نشست هشتم که در چند روز آینده در فضای سنگین هتل«کوبورک» وین برگزار خواهد شد به ایران ارایه نمایند.

در خصوص این دوراز مذاکرات؛ نگاه‌ها و تحلیل‌هایی وجود دارد که ضرورت ایجاب می‌کند به بخشی از آن‌ها در همین یادداشت اشاره گردد:  

 1- تیم هسته‌ای ایران در این دور از مذاکرات قوی و کارشناسانه وارد و با تسلط بر همه جوانب، از ورود به حواشی پرهیز نموده و با صراحت و شفافیت و بدون توجه به جوسازی‌های رسانه‌ای کینه توزانه غربی‌ها، به تبیین مواضع فنی و حرفه‌ای ایران در موضوع برجام پرداخته و نشان داده است عزم جدی برای دستیابی به موفقیت دارد و به دنبال مذاکرات نتیجه محور است.

2-آمریکا بیش از هر زمان به این توافق نیازمند است و بارها در مواضع برجامی جو بایدن و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا این نکته گاه صریح و گاه با اشارات ضمنی مورد تأکید قرار گرفته است. به طور مثال آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا روز جمعه 12 آذر ماه سال جاری در یک کنفرانس مجازی به میزبانی خبرگزاری رویترز با اعتراف به این که آمریکا با خروج از برجام منزوی شده، ادعا کرد ما همچنان معتقدیم که بهترین مسیر پیش رو دیپلماسی و بازگشت متقابل به پایبندی به برجام است. وی همچنین در همین کنفرانس مجازی اعتراف و اذعان داشته که تصمیم برای خروج از این توافق، یک اشتباه فاجعه بار بود!

3- اعتراف وزیر خارجه آمریکا خبر از عمق انزوای آمریکا در منطقه و جهان دارد خصوصا وقتی با تلخی و از سر ناچاری خروج از برجام را «اشتباه فاجعه بار» می‌خواند نشان می‌دهد که تا چه میزان تمایل به بازگشت به برجام را دارند و تا چه حد این بازگشت می‌تواند برای حیثیت سیاسی آمریکا هم در داخل و هم در سطح بین الملل تأثیرگذار باشد. اگر این اشتیاق در کلام بیان شده است در عمل بروز داده شود و آمریکا از غرور و تکبر ابرقدرتی خود دست بردارد، تحت تأثیر القائات رژیم کودک کش صهیونیزم بین‌الملل نباشد و همچنین  در مسیر آتی مذاکرات سنگ اندازی ننماید می‌توان به توافق پایدار نه موقت در مذاکرات خوش بین بود البته اگر آمریکا صادق باشد و فیلش یاد هندوستان نکند و به خاطر همین سابقه سو است که ایران در خواست لغو کامل تحریم‌ها، راستی آزمایی و تضمین را از آمریکا داشته و برآن به درستی و به حق پافشاری و اصرار دارد.

4- به نظر می‌رسد آمریکاییان در پیچ مهم تاریخ سیاسی خود قرار گرفته‌اند که باید تصمیم نهایی را اتخاذ نمایند و به روند اشتباهات و خطاهای راهبردی استراتژیک خود نسبت به ایران خاتمه دهند. آمریکا از عواقب اتخاذ چنین تصمیمی که بسیار برایش گران می‌باشد با خبر است و به همین دلیل در بازگشتی که تسلیم خواست‌های مشروع ایران گردد، و حشت زده و مردد است و باید نسبت به دشمنی چهل و سه ساله خود علیه مردم و انقلاب ایران پاسخگو باشد. این پاسخگویی؛ هژمونی آمریکا را در داخل، در منطقه و در سطح بین الملل فرو خواهد ریخت و افول آمریکا را در پی خواهد داشت.

5- علي باقري، مذاكره‌كننده ارشد ايران در گفت‌وگو با الميادين و الجزيره درباره متن پیشنهادی درپيش‌نويس‌ها اظهار داشته است: «پيشنهادهاي ايران به قدرت‌هاي جهاني را نمي‌توان رد كرد و اين پيشنهادها براساس بندهاي توافق سال ۲۰۱۵ هستند. از زماني كه دو پيش‌نويس را ارايه كرده‌ايم، با ديگر طرف‌ها در اروپا چند نشست برگزار كرديم. ما انتظار داريم كه ديگر طرف‌ها پاسخ حقوقي و ادله منطقي خود را به پيشنهادهاي ما ارايه كنند. ما در حال مذاكره براي دستيابي به يك توافق كلي هستيم تا شرايط براي بازگشت عضو خارج‌شده از توافق فراهم شود. سعي ما برآن است كه تحريم‌هاي ظالمانه و غيرقانوني آمريكا را رفع كنيم. ما پيشنهاد سومي نيز داريم كه پس از موافقت قدرت‌هاي جهاني با دو پيشنهاد اوليه بلافاصله آنها را ارايه خواهيم كرد. برخي بازيگران خارجي تلاش مي‌كنند گفت‌وگوها را متوقف كنند. اگر طرف مقابل اقدامات ناقض توافق را لغو كند، ما براي تعليق اقدامات جبراني خود آماده هستيم.» همه قصه و ماجرا در همین بخش از گفت‌و‌گوی مذاکره کننده ارشد ایران بیان شده است. ایران خواهان دستیابی به یک توافق پایداراست و آمریکا که ناقض توافقنامه بین‌المللی برجام است باید برای بازگشت به این توافقنامه به خواست‌های مشروع ایران که بارها در این مکتوب اشاره شده است تن در دهد و تا منافع ایران در چارچوب مفاد برجام محقق نشود؛ هیچ توافقی با آمریکا صورت نخواهد گرفت. گام اول را باید آمریکا بردارد و اعتمادسازی کند.

6- انريكه مورا معاون جوزپ بورل پس از پايان نشست كميسيون مشترك برجام با حضور در ميان خبرنگاراني كه مقابل هتل كوبرگ ايستاده بودند، گفت: زمان رايزني هيأت‌ها با پايتخت‌هاي‌شان فرا رسيده است و مذاكرات وين از اواسط هفته آتي ( جاری / چهارشنبه و پنجشنبه 17 و 18 آذرماه) در چارچوب دور هفتم از سر گرفته خواهند شد. وی خاطر نشان نمود که هيأت آمريكايي در جریان مذاکرات قرار داده شده‌اند و از  چالش‌هاي پيش ‌رو اطلاع يافته‌اند. وی اعتقاد دارد چالش‌هاي اساسي باقي مانده و زمان محدود است.  و گفته است درخصوص پيشنهادهاي ارايه‌ داده‌شده توسط هيأت‌هاي حاضر در وين اظهارنظر نخواهد كرد. او بیان داشته است؛ رايزني‌ها ادامه خواهد داشت و همه طرف‌ها به مطالعه تمامي پيشنهادات خواهند پرداخت. رايزني‌هاي مثمر ثمري را با هيأت مذاكره‌كننده جديد ايراني آغاز كرديم. زمان نامحدود نخواهد بود و نياز به اقدام فوري احساس مي‌شود. این سخنان نشان می‌دهد همه طرف‌های مذاکره کننده به دنبال ثمربخش بودن این نشست‌ها هستند و فضای گفتمانی آن چنانی که در رسانه‌ها مطرح می‌شود مذاکرات به شکست منتهی شده است، نگاه مردودی بوده که بیشتر جنبه سیاه نمایی دارد و بیش از آن که به متن توجه شده باشد به حواشی پرداخته‌اند. قطعا پشت این نوع خبرسازی‌های جعلی، دست‌های پنهانی وجود دارد که نگران دستیابی توافق پایدار و جامع در مذاکرات برجامی وین هستند.

7- اظهار نظرهای مغرضانه و غیرمسئولانه که معتقدند گفت‌وگوهاي هسته‌اي ايران با موفقيت‌هاي بسيار كمي روبه‌رو شده است و برجام در چند قدمي سقوط كامل قرار دارد و این که ايران را متهم به مواضع سختگيرانه  و عدم نرمش مدنظر براي احياي برجام می‌کنند سخت در اشتباه هستند و بدانند تیم مذاکره کننده تحت تأثیرروانی این جوسازی‌ها قرارنخواهد گرفت و در این جنگ روانی میدان را به پیاده نظام دشمن واگذار نخواهند کرد. گوش ایران و ایرانی در طول این سال های پر از مرارت و سختی، پر از این خزعبلات و سخن‌های بیهوده، سخنان پوچ، لاطائلات، اراجیف و یاوه‌ها می‌باشد که اگر تا به امروز به آن‌ها گوش داده بود چیزی از ایران و انقلاب باقی نمانده بود. ایران امروز ایران سربلند و آزاد و رها از یوغ بردگی و برهنگی غرب و متحدان غربی است. ایران امروز ایران مقتدری است که به گوش آمریکا سیلی زده است و اگر باز دست از پا خطا کند سیلی دوم برایش گران تر تمام خواهد شد.

8- دور هفتم مذاکرات برجامی وین، اگرچه پرحاشیه بوده و با پیشرفت قابل ملاحظه‌ای همراه نبوده اما به معنای شکست نباید ترجمه شود. چشم انداز احیای برجام در این دور از مذاکرات با تمام اختلافات مورد نظر تیره و تار نیست و لااقل تا نشست آتی نمی‌توان اعلام نمود مذاکرات به بن بست رسیده است. یادآوری این نکته نیز ضروریست تا بدانیم همه اعضای گروه 1+4 هم بر این باورند میز و باب مذاکره نمی‌تواند تا ابد و برای همیشه برای توافق جهت بازگشت باز باشد و تکلیف این پنجره نیمه باز باید هرچه زودتر مشخص و حقوق و منافع ایران با تنبیه ناقض خروج از برجام که هزینه‌های سنگینی بردوش ملت ایران گذاشته است؛ در چارچوب فنی و حقوقی توافقنامه برجام، تأمین و حل وفصل گردد. این کمترین کاری است که گروه 1+4 می‌تواند در وفاداری ایران به برجام برای ملت ایران انجام دهد و حقوق مشروعش را محترم شمارد، به رسمیت شناسد، پرداخت کند و اجابت نماید.

 دکتر اسدالله افشار

• دکتر اسدالله افشار

• مذاکرات برجامی ایران

• دولت سیزدهم

• شکست مذاکرات

• لغو تحریم‌ها

• مسائل هسته‌ای