پايگاه خبري تحليلي «نيک رو»، رئیس جمهور رییسی سه شنبه شب 30 شهریور ماه سال جاری در اولین نطق خود که به صورت ویدئو کنفرانس در هفتاد و ششمین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد پخش شد؛ سخنان مهمی را برای سران دول و مردم جهان بیان کردند که به سادگی نمیتوان از کنار آنها عبور نمود و اشاراتی به آن مواضع صریح و شفاف نداشت؛ و لذا از نگاه نگارنده ضرورت دارد با توجه به شرایط حاکم بر منطقه و اوضاع نابسامان جهانی و همچنین بر سر کار آمدن دولت سیزدهم در ایران، برخی از محورهای مهم سخنان ایشان که بازتاب داشته است مرور و باز خوانی شود.
محور یکم) شکست تاریخی و راهبردی پروژه تحمیل هویت غربی
ایشان در این نشست موجودیت آمریکا را در عرصه جهانی به چالش کشید و مواضع این قدرت رو به افول را در منطقه خاورمیانه زیر سئوال برد و با اشاره به دخالتهای مستقیم و غیرمستقیم آمریکاییان در کشورها که جزجنگ و خون ریزی، قتل و غارت، بیثباتی و ناامنی، پرورش تروریسم و ایجاد گروههای تروریستی و افراطیگری و همچنین تخریب زیر ساختهای کشورهای مورد تجاوز نداشته است؛ اعتبار و اقتدار رو به اضمحلال آمریکا را سست و لرزان نشان داده و با صراحت اعلام نمودند بیداری و استقامت ملتهای منطقه، پروژه تحمیل هویت غربی را با شکست تاریخی و راهبردی مواجه ساخته است و عامل این شکست را خود آمریکاییان معرفی نموده و معتقدند؛ اشتباه آمریکا در چند دهه گذشته این بوده که به جای تغییر «روش زندگی» خود با جهان «روش جنگ» خود با جهان را تغییر میدهد.
محور دوم) شکست هژمونی طلبی آمریکا در منطقه
افغانستان، عراق، سوریه، یمن و بسیاری از کشورهای دیگر که تحت سلطه نظام آمریکا هستند ادعای رییس جمهور ایران را تأیید می کند. نه تنها اوضاع بین المللی آمریکا که حوادث رخ داده در آمریکا در طول 4 دهه اخیر که اوج آن در انتخابات 2020 ریاست جمهوری این کشور بود نشان می دهد آمریکا هم از درون و هم از برون تحت فشار بوده و سردمداران کاخ سفید در چنین موقعیتی هرگز قادر نبوده و نخواهند بود تا تصمیم عاقلانه ای را اتخاذ نمایند. بدون شک هژمونی طلبی آمریکا شکست خورده و خروج مفتضحانه این کشور -که باید به اخراج ترجمه شود- از افغانستان، و در آینده نزدیک از عراق، سوریه و هر کجای این کره خاکی، نوید پایان قدرت آمریکا را بشارت دارد.
محور سوم) دفاع از حقوق مردم بی دفاع یمن
رییس جمهور رییسی در همین نطق از حقوق مردم یمن دفاع کرده و اتفاقات حاصله و رقم زده شده در این سالهای تجاوز عربستان و متحدانش که کشور یمن را با بحران انسانی مواجه ساخته محکوم و سکوت مجامع جهانی را در قبال جنایت علیه بشریت نگران کننده خوانده و از ایشان خواسته است سکوت خود را شکسته و مؤثرتر در این زمینه وارد صحنه شوند. البته رییس جمهور ایران توقف سریع و بدون قید و شرط تجاوز، باز شدن مسیر کمکهای انساندوستانه و تسهیل گفتوگوهای سازنده بین یمنیها را راه حل ختم بخیر شدن این جنگ تحمیلی و خانمانسوز بر یمن و مردم بی پناه و بی دفاع این کشور میداند.
محور چهارم) ارائه راه حل برای پایان دادن به درگیریها و نزاعها در منطقه
رییسی یا توجه به شرایط بحرانی حاکم بر منطقه غرب آسیا و همچنین منطقه خاورمیانه و کوتاه کردن دست سلطه گران غربی و متحدانش که عامل بیثباتی، ناامنی، تجاوز،کشتار، ترویج و گسترش تروریسم و... تنها راه حل برون رفت منطقه را از زیر سلطه سلطهگران؛ حاکم نمودن اراده ملتها بر سرنوشت خویش از طریق مراجعه به آراء عمومی دانسته و تحقق این امر را منوط بر دو شرط میداند که البته منطق آن را تأیید و عقلای منصف نیز قطعا بر آن صحه میگذارند، این دوشرط عبارتست از : 1- قطع تجاوزگری بیگانگان و توقف اشغال. 2- همکاری صادقانه دولتها برای مقابله با تروریسم.
مسلما هر دو شرط لازم و ملزوم هم هستند و هریک به تنهایی نمیتواند بستر مناسبی را برای تحقق راه حل پیشنهادی فراهم سازد تا نگرانیها، اضطرابها، استرسهای مردم منطقه پایانی خوش داشته باشد.
محور پنجم) مسئله مذاکره و برجام
یکی دیگر از محورهای مهم بحث رییسی در این نشست جهانی مسئله مذاکره و برجام بود و ایشان با مواضع صریح و شفاف خود به طرف غربی تفهیم نمود: اولا موضوع تحریمها چیز جدیدی نیست و آمریکاییان با حربه تحریم همیشه به دنبال تهدید ایران بودند. به عنوان نمونه تاریخی به تحریم سال ۱۹۵۱ آمریکاییها و انگلیسیها اشاره داشته که از زمان ملی شدن صنعت نفت آغاز گردیده و نتیجه آن چیزی جز کودتای نظامی علیه دولت منتخب ملت ایران نبوده است. ثانیا تحریمها در شرایط عادی نشانه ضعف کشور تحریم کننده است و این حربه ضد حقوق بشری چه بسا در برههای حساس بنابر شرایط بهداشتی – درمانی کشور به مانند همین دوران که همه دنیا با بیماری کرونا دست و پنجه نرم میکند تحریم دارویی شود و مانع رسیدن داروهای مورد نظر جهت مداوای بیماران گردند، این اگر جنایت علیه بشریت نیست پس چیست؟ ثالثا در رابطه با برجام؛ همه طرفها باید به توافق هستهای و قطعنامه سازمان ملل متحد در عمل پایبند بمانند در حالی که نه آمریکاییان و نه سه کشور اروپایی هیچ کدوم به تعهدات خودشان در این زمینه عمل ننمودهاند، آمریکا با خروجش و اروپاییان با عدم ایفا به تعهداتشان با وعده و عید و فرصت سوزی؛ و این تنها ایران بوده که پایبندی خودش را اثبات کرده و تا به امروز در چارچوب مفاد برجام به برجام وفادار مانده است، این ادعا با پانزده گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی به مجامع بین المللی و جامعه جهانی تأیید شده است. رابعا آمریکا به تعهد خود که لغو تحریمهاست عمل ننموده، نقض عهد کرده، از برجام خارج شده، تحریمهای بسیار بیشتری را بر ملت ایران تحمیل داشته است. خامسا اکنون که آمریکا با ایستادگی و مقاومت هوشمندانه ملت ایران در موضوع تحریمهای ظالمانه شکست خورده باید تابع شرایط ایران در جهت بازگشت به میز مذاکرات وین باشد. ما به وعدههای دولت آمریکا اطمینان نداریم. آمریکا باید برای بازگشت تضمین دهد. و بهترین تضمین، لغوتمامی تحریمهای ظالمانه میباشد. ایران گفت وگو را برای گفت و گو نمیخواهد بلکه برای رفع کلیه تحریمها، به مذاکره و گفت وگو باز میگردد. ایران به آمریکا و اروپاییان زیاده خواه باج نخواهد داد و در چارچوب توافقنامه برجام، خواهان برخورداری از حقوق خود در همین چارچوب است.
در هرحال با توجه به مواضع نظام جمهوری اسلامی ایران؛ توپ در زمین آمریکا و اروپاییان است و اگر دریک بازه زمانی مشخص و معین تحریمهای اعمال شده علیه ایران لغو نگردد، ایران براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی هیچگونه همکاری با آمریکا و اروپاییان نخواهد داشت و ایران از تعهدات خود که در برجام تصریح و مورد تأکید قرار گرفته، سرباز زده و عقبنشینی خواهد کرد.
باید منتظر شد و دید آیا بایدن و تیم هستهای او ضرورت زمان را برای رسیدن به یک توافق پایدار با ایران را درک میکنند؟ و آیا بایدن با عقلانیت راهبردی، اشتباه استراتژیکی ترامپ را جبران خواهد کرد و یا بر همان مسیر حرکت خواهد نمود تا آن خطای فاحش همچنان لکه ننگ سیاهی بر دامن دولت آمریکا باقی بماند تا بعد از این هیچ دولت و مردمی به اعتبار و قول آمریکاییان دل خوش ننمایند و به مذاکره ننشینند.
رییس جمهور محترم ایران در پایان این نطق مهم که از بازتابهای مثبت داخلی و بین المللی برخوردار بود به این نکته نیز اشاره داشتند که ایران آماده است برای ایجاد جهانی بهتر نقشآفرینی کند؛ جهانی مملو از عقلانیت، عدالت، آزادی، اخلاق و معنویت.