پايگاه خبري تحليلي «نيک رو»، با خروج سربازان آمریکایی از افغانستان و تسلط طالبان در این کشور معادلات منطقه دستخوش تغییر و تحول شده است. همسایگان کابل با بیم و امید به تحولات این کشور مینگرند. قطعا ایران نیز مستثنی از این قاعده نیست. اولویت برای ایران در قبال تحولات افغانستان مصالح، منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی است. اولویتهایی که در دیپلماسی و میدان افغانستان برای تهران خدشهناپذیر و یک اصل است.
آمریکا بعد از ۲۰ سال حضور در افغانستان و اشغال این کشور با رسوایی و با به جا گذاشتن ادوات نظامی از کابل فرار کرد و بزرگترین شکست نظامی برای کاخ سفید رقم خورد. اعتبار و قدرت نظامی آمریکا با فرار از افغانستان مورد سوال قرار گرفت و همپیمانان کاخ سفید امروز با شک و تردید به آینده تعاملات و همکاریهای نظامی با این کشور مینگرند. امید کاخ سفید بعد از خروج، به درگیر شدن کشورهای منطقه از جمله ایران در بحران افغانستان بود. امیدی که حتی کشورهای منطقه مانند عربستان نیز به آن دلخوش بود. صداهایی در داخل ایران نیز در همسویی با این امید شنیده میشود. صدایی که چندان بیگانه نیست و در سال ۱۳۷۷ هم از سوی جریان سیاسی حاکم در کشور شنیده میشد و تلاش میکرد تا تهران را وارد جنگ با افغانستان کند. این نویسنده در مقالهای در روزنامه رسالت با عنوا ن "تهران در متن بحران افغانستان" که در سال ۱۳۷۷ چاپ و منتشر گردید، ایران را از ورود و اقدام به جنگ با افغانستان پرهیز و هشدار داده و هرگونه اقدام نظامی علیه کابل را خلاف مصالح و امنیت ملی جمهوری اسلامی تحلیل و ارزیابی کرده بود.
تحلیلی که چندان به مذاق جریان سیاسی حاکم در کشور خوش نیامد و نسبت به آن موضع گرفت. "محسن امینزاده " معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه در دولت خاتمی در جلسهای با حضور روزنامهنگاران و از جمله این نویسنده که در وزارت امور خارجه به منطور بررسی و ارزیابی تحولات افغاتستان تشکیل شد، صریحا مقاله این نویسنده در روزنامه رسالت را زیر سوال برد و در اظهاراتی قابل تامل گفت "مقالهای در روزنامه رسالت منتشر گردید که همه تلاشها و برنامههای ما را در رابطه با تحولات افغانستان پنبه کرد و امروز طالبان دقیقا آگاه است که بخشی از حاکمیت در ایران (اصولگراها) تمایلی به جنگ با همسایه شرقی ندارد." متاسفانه باید گفت حمله به افغانستان در سال ۱۳۷۷ در شورای امنیت ملی وقت به تصویب رسید. اما با وجود این مصوبه تلاشهای زیادی نیز در داخل کشور برای پرهیز از جنگ و نجات تهران از وارد شدن به با تلاق افغانستان به عمل آمد. امروز مجددا آن صدای اشنا که با مصالح و امنیت ملی ایران بیگانه است به گوش میرسد. صدایی که از عقلانیت سیاسی فاصله گرفته و برای مرزهای شرقی نگرانکننده است. تهران تحولات افغانستان را رصد و دیدهبانی میکند.
قطعا آینده شیعیان و امنیت مرزهای شرقی برای تهران مهم است. طالبان نیز میداند اگر حقوق شیعیان را نادیده بگیرد و با رشد و نفوذ تروریسم به درون مرزهای ایران، به امنیت مرزی و ملی جمهوری اسلامی خدشه و ضربه وارد سازد دوام نخواهد آورد. اما در شرایط و مقطع کنونی مصالح، منافع و امنیت مرز شرقی و ملی ایران در سایه فاصله گرفتن از فضای احساسی، اتخاذ رویکرد عقلانی و اتخاذ تدابیر هوشمندانه در قبال تحولات افغانستان است. بازگشت آرامش در این کشور نیز مشروط به گفتگو و مذاکره بین همه سران قبایل و اقوام افغانستانی و تشکیل یک حکومت فراگیر است. در غیر اینصورت دور تسلسل باطل جنگ داخلی در این کشور ادامه خواهد یافت و ملت افغانستان قربانیان همیشگی این جنگ خواهند بود.
دکتر علی قاسمی
اشتراک گذاری: لینک کوتاه: https://www.nikru.ir/p/20250