برداشتی از اخلاق مدیریت در قرآن (۱۶)

پايگاه خبري تحليلي «نيک رو»،

۱۷. پذیرش عذرخواهی کارکنان خاطی  
نظام مدیریت اداری با نیروی انسانی شکل گرفته و بر همین پایه است که تداوم می‌یابد. بر همین اساس به نسبت تعداد نیروی انسانی، سلایق مختلف وجود دارد. گاهی از اوقات تعدادی از نیروها و کارمندان چه بسا دچار اشتباهات و تخلّفاتی بشوند. یک مدیر موفق و با تدبیر مدیری است که همه خطاها و اشتباهات کارمندان خود را با یک چشم نگاه نکند. گاهی کارمندی بر اثر غفلت، نا‌آگاهی و یا تبلیغات منفی دیگران دچار خطا و اشتباه می‌شود. مدیر در چنین شرایطی با تشخیص موضوع تلاش می‌کند مشکل را حل نماید و در صورتی که آن فرد متوجه اشتباه خود شده و پشیمان گردیده از خطایش درمی‌گذرد و فرصت را برای کارمند خاطی فراهم می‌سازد تا جبران نماید.
سخت‌گیری‌های بیهوده، رفتارهای انتقامی، نه تنها نتیجه‌ مثبتی در محیط کاری و انگیزه‌ کارکنان ایجاد نمی‌کند بلکه به شدت اوضاع محیط اداری را آشفته می‌سازد. گذشت‌های به موقع موجب شرمساری کارمند خاطی و تلاش او برای جبران کوتاهی‌ها خواهد بود. در حالی که رفتارهای انتقام‌آمیز و خشن، شرایط کاری را بس دشوار خواهد نمود و انگیزه‌ کارکنان را ضعیف خواهد کرد. خداوند در آیات متعدد مؤمنان را در رفتار اجتماعی توصیه به عفو و گذشت کرده است. همان طور که خود نیز در موارد متعددی از آمرزش گناهان خطاکاران از سوی خود سخن گفته است.
خداوند در وصف متقین که باید از اصلی‌ترین صفات مدیران باشد می‌فرماید: «الّذین ینفقون فی‌السرّاء و‌الضراءوالکاظمینَ الغیظَ و العافینَ عَنِ الناسِ واللهُ یحبُّ المحسنین». (آل عمران[3]/134)
[کسانی که در فراخی و تنگی انفاق می‌کنند و خشم خود را فرو می‌برند و از مردم درمی‌گذرند و خداوند نیکوکاران را دوست دارد].
همچنین خداوند عفو و گذشت و نرمخویی را موجب جذب بیش‌تر مردم معرفی می‌کند و می‌فرماید:
«فبما رحمه مِنَ الله لهم ولوکنت فَظّا غلیظ القلب لانْفَضّوُا مِنْ حوْلِک فَاعْفُ عَنْهم وَاسْتَغْفِر لَهُم و شاورهم فی الامر فاذا عزمت فتوکل علی‌الله اِنَّ الله یحب المتوکلین».
(آل‌عمران/159)
[پس به [برکت] رحمت الهی با آنان نرمخو [و پرمهر] شدی و اگر تند‌خو و سخت‌دل بودی قطعاً از پیرامون تو پراکنده می‌شدند، پس از آنان درگذر و برایشان آمرزش بخواه و در کار[ها] با آنان مشورت کن و چون تصمیم گرفتی بر خدا توکل کن، زیرا خداوند توکل‌کنندگان را دوست دارد].
عفو و گذشت و رویگردانی از نادان‌ها سفارش دیگر قرآن است:
«خُذِ العَفْوَ وَ أمُر بِالعُرْفِ وَ اَِعْرِض عَنِ الجاهلین» (اعراف/199)
[گذشت پیشه کن، و به [کار] پسندیده فرمان ده و از نادانان رخ برتاب].

دکتر نصرالله شفیعی

• پذیرش عذرخواهی

• کارکنان خاطی

• نظام مدیریت اداری

• نیروی انسانی