به بهانه ششمین سالگرد امضای برجام

برجام؛ پاشنه آشیلِ دولتِ اصلاحاتِ تدبیر و امید!

یادمان نمی‌رود که در چنین روزی(23 تیرماه 1394) دولت اصلاحات تدبیر و امید سر از پا نمی‌شناخت و امضای برجام را با غرور اعلام و جناب روحانی در نطق تلویزیونی خود گفتند: « عیدانه فراوان شد؛ تا باد چنین بادا»! امروز که ششمین سالگرد امضای برجام است آیا جناب روحانی باز با همان غرور و همان هیجان باز حاضر است بگوید زنده باد برجام و زنده باد این توافق خسارت بار. روحانی که وعده  لغو بالمره تحریم‌ها را داده بود و محکم در گفت‌و‌گوی زنده تلویزیونی به مناسبت امضای برجام؛ ملت شریف ایران را مورد خطاب قرار داد و گفتند: «... طبق این توافق، در روز اجرای توافق(دی ماه 94) تمامی تحریم‌ها، حتی تحریم‌های تسلیحاتی، موشکی هم به‌صورتی که در قطعنامه بوده، لغو خواهد شد. تمام تحریم‌های اقتصادی شامل مالی، بانکی، بیمه، حمل‌ونقل، پتروشیمی و فلزات گرانبها بالمره (یکباره) لغو خواهد شد و نه تعلیق»، امروز و بعد از شش سال در پایان کار خود در دولت اصلاحات پاسخ دهد چرا تحریم‌ها لغو نگردید اما ایشان و دولتش در این زمینه هزینه‌های سنگینی بر کشور و دوش ملت تحمیل نمودند و همه امور را به این موضوع گره زده و با فرصت سوزی، شرایط سخت اقتصادی زیانبار و فوق طاقت را بر جامعه تحمیل و بر گرده این مردم نازنین زجر کشیده قرار دادند؟

امضای برجام با وجود دولت روحانی و مدیریت ناکارآمد ایشان در تاریخ سیاسی کشور یک تجربه تلخی بشمار می‌آید که اگر بگوییم می‌تواند عبرت آموز باشد پر بی راه نگفته‌ایم اما چه سود که حال را خراب کردند بدون آن که امیدی در پی داشته باشد و بتوانیم در آینده به این موضوع به عنوان یک دستاورد برد – برد توجه و نگاه ویژه‌ای داشته باشیم. در هرحال هم دستگاه دیپلماسی کشور و هم شخص رییس جمهور روحانی نیک می‌دانند چه خسارت‌های عظیم مادی و معنوی به کشور و مردم وارد کرده‌اند و چه میزان به منافع ملی آسیب جدی زده‌اند!

آقای روحانی هنوز یادمان نرفته که شما با صدای پیروزمندانه در همان سال و بعد از آن مکر در مکرر می‌فرمودید؛ دیوار تحریم‌ها شکست برداشته، تحریم‌ها همه لغو می‌گردد و امروز یک پایان برای آغازی دیگراست، پایان ظلم‌ها و اتهام‌های غلط است، رونق اقتصادی شکل خواهد گرفت و سر وسامان خواهد یافت، امید را به مردم و جامعه باز خواهیم گرداند و هم چرخ سانتریفیوژها خواهد چرخید و هم چرخ اقتصاد و هزاران دل خوشی دیگر که هیچکدام محقق نگردید و در حد همان آرزوها و رؤیاهای دوران کودکانه که با خیال پردازی امیدوار به رسیدن آن‌ها بودیم باقی‌ماند که ماند و ماند و ماند... 

جناب روحانی؛ جناب عالی و وزیر دستگاه دیپلماسی که عمری است در میدان و عرصه دیپلماسی موی خود را سپید کرده‌اید چگونه متوجه رندی استکبار نشده و زیر بار توافقنامه‌ای رفته‌اید که امروز باز همان اشتباه را در مذاکرات و نشست وین بعد از شش دور گفت و گو می‌خواهید تکرار کنید و ناقض پر مدعای غرب را به واسطه متحدان اروپایی‌اش وارد گود کنید بدون آن که بخواهد هزینه خروج خود را بپردازد و بابت لطفی که ایران برای ورود مجددش به برجام می‌نماید با صداقت جبران کند و همه حقوق ایران را مطابق با متن توافقنامه پاس بدارد و با حرمت و احترام متقابل بی کم و کاست آن‌ها را اجرا و عملیاتی کند.

چه تضمینی وجود دارد آمریکا با ورودش به تعهداتش عمل نماید و باز مجددا هوس خروج از برجام را تکرار ننماید! آیا برای این بخش از موضوع فکری کرده‌اید؟ چارچوبی در نظر گرفته‌اید؟ یا باری به هرجهت در فضا موضوع را رها ساخته‌اید که هرچه پیش آید خوش آید! این نگاه سطحی به موضوع اقتصاد کشور را فلج کرده و مردم را با مشکلات عدیده اقتصادی مواجه ساخته و اعتماد مردم را نسبت به نظام اسلامی نشانه رفته است و مردم را دچار شک نموده است که آیا نظام اسلامی قادر است برمشکلات اقتصادی فائق آید، رفاه و آسایش مردم را فراهم سازد و برای دنیایشان عزت و کرامت و شرافت رقم زند؟ اگر آن چه بیان شد و مردم به آن چه مایه آرامش و آبروی فردی و اجتماعی آنان است دست نیافتند مسبب آن بلاشک دولت اصلاحات تدبیر و امید است و یا هردولت دیگری که در ایران سرکار باشد با هر ایده و اندیشه‌ای؛ مسئول می‌باشد و باید پاسخگو گردد که با دنیای مردم ایران چه کرده‌اند و چه بلایی سر اعتماد مردم آورده‌اند که مردم از عملکرد آنان رویگردانند و تمایل و گرایشی به آنان ندارند!     

تعجب است که چرا جناب روحانی و دستگاه دیپلماسی بدون ارزیابی و بررسی پیشینه‌های موجود در طول این شش سال باز می‌خواهند به آمریکا اعتماد کنند. در این 6 سال سه رییس جمهور آمریکا یعنی اوباما، ترامپ و امروز بایدن، همگی در مسیر نقض برجام قدم برداشته و ناقض آن بوده‌اند که اگر مواضع مغرضانه هریک از آنان مرور شود قطعا به این نکته مهم خواهیم رسید که هیچگاه آمریکاییان چه با تفکر جمهوریخواهان و چه با اندیشه دموکرات‌ها که بر سر کار آمده‌اند، دیدگاه آنان موافق حل مشکلات با ایران نبوده است و در طول این 42 سال آمریکاییان تا توانسته‌اند برای ایران و مردم ایران و این انقلاب بحران سازی کرده تا بلکه بتوانند با شیطنت‌های خود به اهداف پشت پرده‌شان در خصوص ایران، جامه عمل پوشانند. 

جای بسی تأسف است که این موضوع ساده را این عزیزان درک نکرده و یا تعمدا خدای ناکرده نمی‌خواهند درک نمایند که آمریکاییان در هر رده از نظام سیاسی خود تا ابد با ایران مشکل دارند همان طوری که ما با آنان مشکل داریم اما این بدان معنا نمی‌باشد که نباید به دنبال حل مشکلات خود با لحاظ کردن منافع ملی نباشیم و قدمی برنداریم اما باید هشیارانه قدم برداشت و در برابر رندی غرب، پاسخ‌های هوشمندانه ارائه نمود و حل مشکلات را به زلف نامبارک آمریکاییان گره نزد تا همه فرصت های خدمتگذاری به مردم از میان برود و این فرصت سوزی خود تهدیدی علیه کیان کشور و انقلاب گردد و جامعه را به ورطه هلاکت کشاند و مسئولان نالایق و بی‌کفایت ناتوانی خود را در حل مشکلات مردم به گردن برجام و آمریکا بی‌اندازند تا با فرار رو به جلو از پاسخگویی شانه خالی نمایند. 

حضرات نیک می‌دانند در این 6سال هیچ مشکلی از مشکلات وعده داده شده به مردم حل نشد و حتی  وعده‌های داده شده در برجام هم برای کشور از مسائل اقتصادی گرفته تا رفع تحریم‌ها از امور بانکی ایران و رفع تحریم اشخاص حقیقی و حقوقی محقق نگردید تا چه رسد به حل موضوعات هسته‌ای مورد بحث! رییس جمهور روحانی با این توصیف و شرح صادقانه ماجرا که نگارنده به کلی گویی بسنده کرده و به جزییات و مستندات آن اشاره نکرده است؛ به خود و دولت مکرمتان چه نمره‌ای می‌دهید؟ آیا درخلوت خود با این کارنامه برجای مانده اشک خواهید ریخت؟ با وجدان خود آیا کنار خواهید آمد؟ فرصت‌ها را سوزاندید، اعتماد‌ها را سوزاندید، روح مردم را خراش دادید و با اعصاب و روان آن‌ها در طول این 6سال سخت و تلخ بازی کردید؛ حالا که به پایان کار رسیده‌اید صادقانه بگویید نمره شما چند است؟

متأسفانه رییس جمهور روحانی که اکنون در روزهای پایانی مسئولیت خود قرار دارد حل مشکلات اقتصادی کشور را به برجام گره زده و نتوانسته‌اند در زمینه اصلاحات بنیادین ساختاری در اقتصاد کشور، به توفیقی نایل آیند و از این رو برجام؛ پاشنه آشیل دولت ایشان گردید و هر انتقادی در این زمینه به وی و دولت ایشان وارد است و برایشان و کابینه وی در این زمینه گریز و مفری وجود ندارد و لذا رییس جمهور روحانی از نگاه مردم، صاحب نظران و منتقدان؛  با کار نامه‌ای بسیار ضعیف و پر مسئله و پرحاشیه پاستور را ترک خواهد نمود و میراث نه چندان موفقی را به دولت سیزدهم تحویل خواهد داد که قطعا دولت سیزدهم باید گیوه خود را برکشند و با فعالیت‌های جدی و خستگی ناپذیرخود و بدون توجه به حاشیه‌ها و بدون فوت وقت که خواب برچشمانشان حرام است برای بهبود اوضاع کشور از سیاسی گرفته تا اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی و رفاهی و بهداشتی شبانه روز کار کنند و کار کنند و کار؛ تا مردم آنان را باور کنند و به ایشان اعتماد نمایند. 

امید است با روی کار آمدن دولت سیزدهم به قدرت و توان داخلی و ظرفیت‌های موجود در کشور  بیش از گذشته توجه شود و در عمل نشان داده شود که راه‌حل اولیه برای عبور از مشکلات تکیه بر استعدادها و ظرفیت‌های داخلی است و نه نگاه به بیرون از ایران؛ و لذا تنها زمکانی می‌توانیم با راهبرد تهدید، فشار و تحریم دشمنان مقابله کنیم که قدرت و توان داخلی را باور کرده باشیم و مرعوب دشمنان دیرین خود نشویم و با هوشمندی و درایت در برابر زیاده خواهی آنان به ایستیم و خم به ابرو نیاوریم. در هرصورت برجام امتحان خودش را پس داده و در تاریخ سیاسی ایران و جهان باقی خواهد ماند که می‌تواند درس آموز و عبرت آموز برای ایران و جهان باشد.

• دکتر اسدالله افشار