در باره عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای

در 17 سپتامبر 2021، سازمان همکاری شانگهای (SCO) مراحل الحاق ایران را آغاز کرد که انتظار می‌رود تکمیل آن حدود دو سال طول بکشد.این اقدام به عنوان یک موفقیت دیپلماتیک برای ایران شناخته می‌شود. سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک اتحاد اوراسیا در نظر گرفته می‌شود.

پايگاه خبري تحليلي «نيک رو»، در 17 سپتامبر 2021، سازمان همکاری شانگهای (SCO) مراحل الحاق ایران را آغاز کرد که انتظار می‌رود تکمیل آن حدود دو سال طول بکشد.این اقدام به عنوان یک موفقیت دیپلماتیک برای ایران شناخته می‌شود. سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک اتحاد اوراسیا در نظر گرفته می‌شود. سازمان همکاری شانگهای یک اتحاد بین قاره‌ای سیاسی، اقتصادی و امنیتی است و اعضای آن حدود 40 درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. این سازمان که شامل چین، روسیه و هند، علاوه بر تاجیکستان، قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و پاکستان به عنوان اعضای است، حدود یک سوم خشکی جهان و نزدیک به یک چهارم تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می‌دهد. ایران مایل است سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک اتحاد ضدغربی یا حداقل یک اتحاد متعادل کننده نقش خود را در عرصه‌های مذکور ایفا کند و با توجه به پتانسیل این سازمان جهانی که در حد بالایی ظرفیت‌های ویژه ای دارد تأثیرگذار در سطح بین‌المللی ظاهر شود و اعضای این سازمان بتوانند با انسجام در چنین امری، نقش آفرینی نمایند.
لازم به ذکراست جمهوری اسلامی ایران در سال 2021 به نهمین کشوری تبدیل شد که به سازمان همکاری شانگهای پیوست. با این وجود، ایران از سال 2005 به عنوان ناظر در این سازمان انتخاب شده بود، اما عضویت کامل آن به دلیل اختلافات با تاجیکستان، به تعویق افتاد. تلاش اخیر ایران برای نزدیکی دیپلماتیک با تاجیکستان این مانع را برطرف نمود و ایران در بیست و دومین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای که در روزهای پنجشنبه و جمعه 17 و 18 شهریور ماه سال جاری( 8 و 9 سپتامبر2022) در شهر باستانی سمرقند ازبکستان به عنوان یک عضو کامل پذیرفته گردید.
ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران در بیست و یکمین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای سخنرانی نمود واز تبدیل شدن سازمان همکاری شانگهای به نیروی محرکه چندجانبه گرایی جهانی سخن گفت و اظهار داشت: سازمان همکاری شانگهای و روح حاکم آن یعنی اعتماد متقابل، منافع مشترک. برابری، مشورت متقابل، احترام به تنوع فرهنگی و توسعه مشترک - ابزارهای کلیدی برای حفظ صلح در قرن بیست و یکم هستند.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز با سخنرانی مجازی خود در این اجلاس حمایت کامل خود را از عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای اعلام کرد.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه نیز در توئیتی اعلام کرد: عضویت راهبردی جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای تأثیر مهمی بر روند همکاری های همه جانبه ایران در راستای سیاست همسایگی و آسیا محوری دارد...
با توجه به این عضویت که از هرجنبه ای به آن نگاه شود مهم می‌باشد، مطالب و نکاتی را در همین خصوص یادآور می‌شوم:
1- قطعا با عضویت ایران درسازمان شانگهای و با آینده نگری در نظرگرفته شده؛ روابط ایران باکشورهای شرقی وارد دوره جدیدی می‌شود و ظرفیت‌های جدیدی در زمینه همکاری‌های امنیتی و بین‌المللی به دست خواهد آمد.
2- مسلما عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای باعث دسترسی ایران به بازارهای بزرگ در سراسر قاره آسیا می‌شود.
3-پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای یک دستاورد دیپلماتیک معتبر برای دولت جدید محسوب می‌شود، و به طریق اولی ایران می‌تواند هرگونه دستاورد اقتصادی از این عضویت را دریافت کند و در تعامل با سایر اعضای این سازمان مشکلات بین‌المللی خود از جمله تحریم‌های ظالمانه ضد حقوق بشری آمریکا و متحدانش را با موفقیت پشت سر گذارد.
4- با عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای؛ نقش ایران در خاورمیانه و آسیا تقویت خواهد شد و این امر می‌تواند تحریم‌های ظالمانه ضدحقوق بشری آمریکا و متحدانش را علیه ایران کمرنگ و در پاره ای از امور با شکست کامل مواجه نماید و مشکلات بانکی و تجاری را با نگاه به ظرفیت های شانگهای حل و به حداقل رساند.
5- ایران با توجه به عضویتش می‌تواند به دنبال دسترسی به منطقه آسیای مرکزی باشد که می‌تواند به عنوان بازاری برای صادرات کالاهای ایرانی در نظر گرفته شود. سازمان همکاری شانگهای هم شامل بزرگترین تولیدکنندگان سوخت و هم بزرگترین خریداران هیدروکربن است. برخی کارشناسان معتقدند سازمانی که بیشتر بر امنیت و ثبات در منطقه وسیع اوراسیا متمرکز است، قطعا می‌تواند چنین فرصتی را برای ایران فراهم کند.
6- برخی منتقدان در ایران نیز اعلام نظر کرده و گفته‌اند پیوستن به این سازمان معضل اقتصادی کشور را برطرف نمی‌کند و به مقامات هشدار داده‌اند «از تبدیل ایران به بازار محصولات شرق خودداری کنند»! این جماعت همان کسانی هستند که کشور را با ایده‌های غربگرایانه با بن‌بست مواجه کرده بودند و از دولت می‌خواستند که مذاکرات سازنده هسته‌ای با غرب را دنبال نماید و از مقررات کارگروه مبارزه با پولشویی جهانی برای رسیدگی و حل مشکلات تجاری کشور از ایشان پیروی کنند. و اکنون که این عضویت محقق شده است باز شمشیر از رو بسته و همان سخنان سابق خود را تکرار می‌کنند که حل معضلات اقتصادی در گره از سرتا پا غربی شدن کشوراست و باید نسخه‌های پیچیده آنان را اجرا نمود تا گشایش صورت پذیرد. کاری که 8 سال دولت اصلاحات تدبیر و امید کرد و تابع نسخه پیچان غربی بودند و کشور را به ورطه نابودی کشاندند و حالا باز طلبکار بوده و نسخه می‌پیچند.
7- برخی کارشناسان اعتقاد دارند عضویت در بدنه‌های مختلف منطقه‌ای در مناطق همسایه از جمله اوراسیا می‌تواند به‌طور خودجوش «دیوار تحریم‌ها» را بشکند و به روابط خارجی پربار و متنوع منجر شود.
8- شورای روابط خارجی اروپا طی گزارشی که منتشر نموده است در خصوص عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای اذعان داشته است: نشست سمرقند لحظه‌ای طلایی برای ایران بود. ایران یک دهه بعد از درخواست خود برای عضویت در سازمان شانگهای یادداشت تفاهمی را برای تکمیل تعهدات خود امضا کرد و به عضو کامل این سازمان تبدیل شد. ایران با پیوستن به شانگهای در مقابل تحریم‌ها مصونیت می‌یابد... ایران به غرب نشان داد که در یک جهان چندقطبی، تنها نیست و گزینه‌هایی پیش رویش قرار دارد.
9- «تریتا پارسی» مدیر اندیشکده کوئینسی در واشنگتن دی‌سی عقیده دارد که ایران با این اقدام توانسته است از انزوا خارج شود و ورود به اقتصاد جهانی را آغاز کند.
10- اکثر کارشناسان منصف؛ عضویت دائم ایران در شانگهای را به نفع همه اعضای سازمان دانسته و معتقدند عضویت ایران در شانگهای مشروعیت سازمان را افزایش می‌دهد. از نگاه این کارشناسان سازمان همکاری شانگهای می‌تواند از امکانات و ظرفیت ایران بهره جسته و در یک چشم انداز مثبت، مشارکت‌های سودمند ارزشمند و متقابلی را با یکدیگر در همه عرصه‌های مورد تعامل و توافق، بشردوستانه رقم زنند و موجبات گسترش روابط تجاری و اقتصادی و بهینه‌‌سازی مسیرهای لجستیکی را برای یکدیگر فراهم آورند. به طور قطع با عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای، انتظارات مبتنی بر واقعیت‌ها بوده و مسلما با رویکرد و چشم اندازی مثبت، شاهد رشد، توسعه روابط و ارتقای برنامه‌های سازمان خواهیم بود و بلاشک پیوستن ایران به سازمان شانگهای، آمریکا و متحدانش را عصبانی کرده و در حزن و اندوه و ماتم سنگینی قرار خواهد داد تا بدانند ایران را نمی‌توانند محدود و مهار نمایند و ایران از محاصره‌ها و تحریم‌های ناجوانمردانه سربلند بیرون خواهد آمد، چنان چه تا به امروز خود آنان نیز اعتراف به شکست‌های متعدد خود در قبال ایران نموده‌اند.
زنده و جاوید ایران. سربلند ایران.