پايگاه خبري تحليلي «نيک رو»، پارلمان اروپا روز پنجشنبه 27 دی ماه سال جاری( 16 ژانویه 2023) در اقدامی نامتعارف، خصمانه و مداخله جویانه در امور داخلی ایران با بهانه قرار دادن اغتشاشات اخیر در ایران، نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را- که نهاد رسمی نظامی ایران می باشد- به فهرست موسوم به گروههای تروریستی اضافه نمود و نشان داد تا چه حد از درک مسائل بینالمللی در این برهه از زمان عاجز و از تحلیل استراتژیکی آن و عمق جریانات و حوادثی که در کمین اروپا میباشد غافل هستند.[1] این اقدام از سوی تحلیل گران؛ اقدامی نسنجیده، برخلاف قوانین بینالملل و منشور سازمان ملل و از روی استیصال ارزیابی گشته است.
تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از سوی پارلمان اروپا را باید در همان راستای جنگ هیبریدی و ترکیبی ارزیابی کرد. آنان با اتخاذ این شیوه از جنگ مترصد آن هستند مردم و کشور را از ابعاد روحی- روانی، سیاسی و امنیتی تحت فشاربی امان قرار دهند تا به تسلیم واداشته وایران ازخواستهای مشروع خویش درپای میز مذاکرات برجام کوتاه آید و از حقوق قانونی و بینالمللی خویش منصرف شود و از مطالبه آنها دست بردارد، البته این اقدام یکی از اهداف کوتاه مدت آنها بشمار میآید. اکنون در خصوص این اقدام و تبعات آن نکاتی را یادآور میشویم:
1- امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران به این اقدام شدیدا انتقاد کرده و آن را رویکرد احساسی پارلمان اروپا خوانده وآن را رفتاری نسنجیده ونادرست تلقی کرده است. ای کاش وزیر محترم امورخارجه کشورمان گاهی در همین مسیر دیپلماسی؛ درپاسخ و واکنش متقابل ایران به اقدام شرورانه ایشان از الفاظ در شأن اتحادیه اروپا استفاده نماید وازخود ضعف نشان ندهد و در تماسها و نشستهای بینالمللی مواضع محکمی از خود بروز دهد.
2- رئیس جمهور نیز به اقدام اخیر اتحادیه اروپا در قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمانهای تروریستی وگسترش تحریمها علیه کشورمان واکنش نشان داده و اظهارنموده: این حرکت از روی استیصال و پس از تلاشهای ناموفق خیابانی آنها برای ضربه به مردم ایران انجام شد تا بلکه به خیال خود بتوانند ملت ایران را متوقف کنند. امیدوارم رییس جمهور انقلابی کشورمان در روزهای دیگر در این خصوص از کلی گویی پرهیز نمایند و در قامت رییس جمهور ملت شجاع ایران پاسخ دندان شکنی به اتحادیه و پارلمان اروپا دهند و به دنبال اقدام سیاسی و دیپلماسی پشیمان کننده متقابل باشند. شایسته است رییس جمهور رییسی دستگاه دیپلماسی را در این زمینه فعال ترنماید و به مردم گزارش دهد. تهاجم سیاسی را باید با تهاجم سیاسی قوی پاسخ داد و کوتاهی در این خصوص مسلما به ضرر و زیان حقوق ملت وبر خلاف مصالح سیاسی و امنیت ملی ایران است.
3- اگرچه اقدام اتحادیه اروپا در تروریستی خواندن سپاه پاسداران هنوز اجرایی و قطعی نشده است[2] اما نباید دست رودست گذاشته واز اقدامات دیپلماسی درکنسل کردن آن منفعلانه عمل نماییم. لذا ضروری است دستگاه دیپلماسی کشوردراین باره با کارشناسان صاحب نظر خبره وآگاه خود، اقدام دیپلماتیک انجام دهد و با کشورهای اروپایی مسیردیپلماسی و رایزنی را در پیش گیرند تا این اقدام دشمن خوشحال کن ایران در نطفه، خنثی شود و تیراپوزیسیون هم در این توطئه که نقش مهم ایجابی داشته است به سنگ خورد و اهدافشان محقق نگردد.
4- قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی با انتقاد از رفتار اروپاییها برای تروریست خواندن سپاه پاسداران دراین زمینه محکم اعلام موضع کرده و گفته است در صورت قرار گرفتن سپاه در لیست سازمانهای تروریستی قطعاٌ مقابله بهمثل کرده و به شیوه کاملاً متفاوت در منطقه با اروپاییها برخورد میکنیم. او به درستی به این نکته مهم نیز اشاره داشته است که؛ آنها میخواهند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که کانون فرهنگ جهادی در دفاع مقدس تا امروز بوده را بهعنوان یک سازمان رسمی که در یک نظام و جزء نیروهای رسمی یک کشور است را تروریست اعلام کنند. سپاهی که بزرگترین مبارزه با تروریسم را انجام داد و هر فردی که حداقل عقل و انصاف داشته باشد میداند که شهید سلیمانی در این مسیر حرکت کرد و به تروریسم سازماندهی شده از غرب که با پول غربیها شکل گرفته بود پایان داد.
5- اروپاییان به خوبی میدانند که سپاه بزرگترین و موفقترین نیروی مبارزهگر با تروریسم در سالهای اخیر بوده و اگر سپاه ورود نمیکرد، تروریستهای دست آموزِ آمریکایی و اروپایی خودشان؛ پاریس و لندن و اروپا را ناامن کرده و امنیت آنان را به چالش میکشیدند. بنابراین ضروریست اروپاییان مصوبه پیشنهادی خود را که توأم با خطاها و محاسبات اشتباهی و تحلیلهای غلط میباشد و چه بسا از سوی خارج نشینان اپوزیسیون ایرانی به آنها تحمیل شده است پس گرفته تا در این مسیر پرتنش گام برندارند. آرامش نسبی امروز اروپا و جهان، مدیون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است و به تعبیر رییس مجلس شورای اسلامی؛ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منحصر به فردترین سازمان ضدتروریستی در منطقه و جهان بوده و همه گروههای تروریستی که سپاه با آنها مبارزه کرده، اسناد و مدارکش نیز در میدان وجود دارد.
6- اقدام اتحاديه اروپا در تروریستی خواندن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران هم فاقدپشتوانه فکري است و هم فاقد پشتوانه حقوقی.[3] این مصوبه ازهرمنظری به آن نگاه شود سست، متزلزل وفاقد وجاهت بینالمللی میباشد که باید آن را بی پایه ترین و بی مبناترین رفتارغیرمعقول سیاسی اروپاییان قلمداد کرد که درحقیقت تنها توجیه آن شاید این باشد که بگویند ما هم هستیم و از آمریکاییان پیروی نمیکنیم و میتوانیم مستقل وارد مناقشات بینالمللی شویم! که البته این توجیه با توجه به رفتار چند دهه گذشته اروپاییان در مواجه با سلطه استعماری و استثماری آمریکاییان علیه اتحادیه اروپا، غیرقابل باور بوده و با کمی تأمل درتاریخ معاصرکشورهای اروپایی میتوان براین ادعای اروپاییان خط بطلان کشید.
7- این اقدام اروپا را باید نیابتی دانست که بیشتر ناظر بر لابی سنگین جبهه استکباری غرب با متحدان عبری – عربی و دشمنان انقلاب اسلامي و دشمنان مردم ايران و این کشورمقتدر با هویت غیرقابل تجزیه دانست که ریشه در تاریخ دارد و همچنان استوار و برقرار است و هرگز در این 43ساله عمرش بعد از انقلاب اسلامی به هیچ قدرت قلدری باج نداده است و تا ابد هم باج نخواهد داد. که اگر باج داده بود امروز مشکلی با جبهه استکبار غرب نداشت و هرگز زیربار فشارهای سیاسی و تحریمی آنان قرار نمیگرفت.
8- به اتحادیه اروپا توصیه میشود با وجود مشکلات عدیده داخلی و بینالمللی خودکه امروز با آن دست و پنجه نرم میکنند و در شرایط نامساعد امنیتی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قراردارند از درگیری با ایران اجتناب نمایند و به فکر رفع بحرانها و چالشهای اروپا باشند؛ و امروز بزرگترین چالش اروپا که آمریکا مسبب آن است جنگ اوکراین با روسیه میباشد و این جنگ درآستانه یک سالگی خود، اروپا را با چالشهای بسیار عظیم سياسي، اجتماعي، اقتصادي و امنیتی مواجه ساخته است و میتواند اروپا را با بحرانهای داخلی تا آستانه فروپاشی قرار دهد و جامعه سیاسی اروپا را با گسست ، انحلال و اضمحلال مواجه سازد.
جان کلام این که؛ این اقدام اروپا از هر منظری به آن نگاه شود اگرچه ممکن است دردسرهایی را برای ایران بوجود آورد اما اروپاییان از ترکش آن در امان نخواهند بود و قطعا این آتش دامان خود آنان را هم خواهد سوزاند و گریزی از آن نخواهند داشت ولذا هرمیزان هزینهای را بر ایران در این اقدام نابخردانه تحمیل نمایند مسلما ایران به همان میزان و بیشتر از آن را بر اروپا تحمیل خواهد نمود. نگارنده امیدوار است اتحادیه اروپا همه پلهای پشت سر خود را تخریب نکند و تحریم علیه سپاه را هم اجرایی ننماید. رویترز به نقل از منابع مطلع خوش بین است و گزارش داده که تحریم علیه سپاه درچهارمین بسته تحریمی این اتحادیه نخواهد بود. دو منبع مطلع به رویترز اطلاع دادند که اتحادیه اروپا در روز دوشنبه 3 بهمن ماه سال جاری؛ 37 تحریم را علیه اشخاص و نهادهای ایرانی اعمال خواهند کرد اما سپاه پاسداران بخشی از این تحریمها نخواهد بود.
در خصوص این اقدام مباحث و تحلیل های دیگری وجود دارد که اگر فرصتی پیش آمد به شرط حیات در باره آنها ؛ یادداشت مستقلی ارائه خواهد شد.
پینوشت:
[1] - قانونگذاران اروپایی چهار روز در هفتهای که گذشت را به بررسی تحولات اخیر در ایران در چارچوب موضوع «پاسخ اتحادیه اروپا به تظاهراتها و اعدامها در ایران» اختصاص داده و در طرح اظهارات خصمانه و مداخلهجویانه در امور داخلی ایران تا غایت ممکن اسراف بهخرج دادند. محور بحثها از روز نخست مشخص بود: تشدید تحریمها علیه ایران و افزودن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نهاد رسمی نظامی ایران به فهرست سازمانهای به اصطلاح تروریستی اتحادیه اروپا. اما ماجرا به این جا ختم نشد و روز چهارشنبه، رای منفی نمایندگان پارلمان اروپا به طرح تعلیق مذاکرات رفع تحریمها ضربه دیگری را بر پیکر این نمایشنامه ساختگی واردکرد. قانونگذاران اروپایی در رایگیری بهعمل آمده، به افزودن متمم تعلیق مذاکرات هستهای به قطعنامه ضد ایرانی پارلمان رای موافق ندادند. این طرح خصمانه به رهبری چارلی ویمرز پیشنهاد و در آن ادعا شده بود:«هرگونه مذاکره با ایران نباید سیاستهای مضر، پروژهها، و برنامههای نظامی کشور را نادیده بگیرد، جامعه بینالمللی باید به تلاشهایش برای ممانعت از دستیابی ایران به تسلیحات هستهای ادامه دهد، و مذاکرات برجام باید با توجه به سیاست خصمانه ایران در منطقه و جهان و همچنین سرکوب مردم ایران متوقف شود.»
[2] - به این موضوع باید توجه داشت که اتحادیه اروپا دارای سه نهاد است که کمیسیون شورای روابط خارجی یکی از آنهاست که قرار است دوشنبه جاری تصمیم نهایی و یا عدم تصمیم در این باره را بگیرد.
[3] - اين اقدام از سوي اروپاييها فاقد پشتوانه حقوقي است چرا که هر قانوني در پارلمان اتحاديه اروپا به تصويب برسد، فاقد جايگاه حقوقي براي تک تک کشورهاست. حتي کشورهايي که در تصويب آن قاعده و قانون نقشي اساسي ايفا کردهاند موظف به اجراي آن نيستند. چرا که هر قاعدهاي که قرار باشد در هر کدام از کشورهاي اروپايي به يک ملاک تبديل شود، بايد در پارلمان اين کشورها به قانون تبديل شود. در غير اين صورت آن مصوبه پارلمان اتحاديه اروپا براي کشورها الزامآور نيست. از اين جهت اقدام اخير پارلمان اتحاديه اروپا در رأي به تروريستي دانستن سپاه پاسداران انقلاب اسلامي فاقد جنبه حقوقي است و هيچ ضمانت اجرايي براي اين مصوبه وجود ندارد.
دکتر اسدالله افشار