نقش معلمان در مدیریت بهینه مدارس

پايگاه خبري تحليلي «نيک رو»، با تبریک آغاز سال تحصیلی به همه فرهنگیان عزیز و دست اندرکاران تعلیم و تربیت.
اعتقادم این است که آموزش و پرورش اگر می‌خواهد به اهداف متعالی اش به خوبی دست پیدا کند باید معلمان در این مأموریت به خوبی نقش‌آفرینی کنند. شاید گفته شود معلم وظیفه‌اش این است که خوب درس بدهد، خوب رفتار کند، خوب امتحان بگیرد و طبق ضوابط آموزش و پرورش سر کلاس برود و در نهایت محصول تلاش یک ساله آموزشی اش دانش‌آموزانی باشند که با موفقیت به کلاس بالاتر می روند. بله آنچه گفته شد از مأموریت‌های مهم معلمان است؛ ولی همه مأموریت‌های معلمان این نیست.
این موضوع از این جهت دارای اهمیت است که آموزش و پرورش مسئولیت تربیت انسان هایی را دارد که بتوانند ایفاگر نقشی بسیار مثبت در جامعه باشند.
از همین رو مدیران مدارس باید بدانند که معلمان بخشی از مجریان برنامه های تربیتی و آموزشی آن ها برای ایجاد تحول در دانش آموزان هستند. وفتی صحبت از همکاری معلمان می شود بدان معنا نیست که معلم در جایگاه مربی پرورشی قرار گیرد. آنچه مورد نظر است همکاری معلمان در عملیاتی کردن برنامه ها توسط مدیریت مدرسه است. بدون تردید یک مدیر تحول گرا بدون همکاری و همراهی معلمان نمی تواند به اهدافش در آموزشگاه دست پیدا کند. مدیران در هر طرح تحولی باید برای معلمان نقشی را تعریف کنند. برای اینکه مقصود خود را به درستی بیان کنم مثالی می زنم. همه ی معلمان و مدیران می دانند که یکی از معضلات بهداشتی در مدارس نداشتن فرهنگ رعایت پاکیزگی محیط کلاس و مدرسه توسط دانش آموزان است. هر روز در پایان کلاس، اولیاء مدرسه شاهد انبوهی از زباله در زیر نیم کت ها هستند. فرض کنیم یک مدیر در یک مدرسه می خواهد طرحی را به نام "مدرسه ی پاک" اجرا کند. به گونه اي که دانش آموزان یاد بگیرند و بپذیرند که نباید زباله های خود را در محیط کلاس و مدرسه رها کنند. بر همین مبنا در مراسم صبحگاهی بارها و بارها مدیر و معاونان در باره ارزش پاکیزگی و نکوهش آلودگی در محیط زندگی خصوصا مدرسه برای دانش آموزان سخن بگویند. آیا ابن سخنان می تواند در نهایت منجر به تغییر رفتار در دانش آموزان شود. بعید است. تجربه هم نشان داده که این روش اگر اثر داشته باشد بسیار ناچیز است. در روش دیگر مدیر برای اجرای این طرح و فرهنگ سازی از کمک معلمان بهره می برد. در جلسه ای با معلمان ضرورت پاکیزگی در محیط کلاس و مدرسه را طرح می کند و از آن ها دو درخواست می کند:
۱. معلمان در کلاس راجع به ارزش نظافت برای بچه ها سخن بگویند و دانش آموزان را به رعایت بهداشت محیط مدرسه تشویق کنند.
۲. از معلمان بخواهد که هر روزه در اولین جلسه کلاس از دانش آموزان بخواهند که اگر زباله ای زیر پایشان افتاده آن را در سطل زباله بیندازد. تردیدی نباید داشت که اگر این برنامه برای مدت زمانی توسط معلمان اجرا شود دانش آموزان به مرور یاد خواهند گرفت که نباید در محیطی که محل درس است و با دانش قداست پیدا کرده زباله بریزند. البته لازمه ی این کار توجیه فرهنگی و تشویق دانش آموزان همراهی کننده و تذکر به برخی‌ها که نمی‌خواهند در این کار همراهی کنند نیز باید باشد.
این مثالی که زده شد اشاره ای به نقش مهم معلم در فرهنگ سازی و ایجاد الگوی مثبت رفتاری در سطوح دانش آموزان است. در سایر برنامه ها نیز نقش محوری معلم غیر قابل انکار است. البته همه ی این برنامه ها زمانی محقق می شود که رابطه ی صحیحی بین مدیریت هر مدرسه و معلمان وجود داشته باشد.

دکتر نصرالله شفیعی

• دکتر نصرالله شفیعی

• آغاز سال تحصیلی

• فرهنگیان

• تعلیم و تربیت

• آموزش و پرورش

• معلمان

• نقش مهم معلم

• دانش آموزان