برداشتی از اخلاق مدیریت در قرآن (۱۴)

پايگاه خبري تحليلي «نيک رو»،

۱۵. عمل دقیق به قوانین و دستورات اداری
یکی از ساز‌ وکارهای مهم مدیریت، قوانینی است که از سوی مراجع ذی‌صلاح وضع شده و به مدیران و کارگزاران برای اجرا ابلاغ می‌شود. رعایت دقیق دستور‌العمل‌ها، بخشنامه‌ها و قوانین موجب می‌شود که مدیر در یک سیستم صحیح به انجام وظیفه بپردازد و از اعمال سلیقه‌های شخصی و غیر‌کارشناسی خودداری نماید. یکی از مشکلات نظام مدیریتی به خصوص در ایران رفتارهای سلیقه‌ای در اعمال مدیریت است که عوارض منفی زیادی دارد. اگر قوانین و مقررات اداری تحت‌الشعاع سلیقه‌های حزبی و جناحی و فردی قرار گیرد، اعتبار قوانین از بین خواهد رفت و روند پیشرفت و توسعه متوازن دچار خدشه خواهد شد. می‌طلبد که همه مدیران جدای از گرایش‌ها و سلیقه‌های شخصی بر اساس دستورات و بخشنامه‌ها و قوانین عمل نمایند. در این صورت حتی با تعویض مدیر هم روند پیشرفت با مشکل روبه‌رو نخواهد شد. پیامبران الهی در طول تاریخ علاوه بر انجام رسالت پیامبری، مدیران و رهبران جامعه نیز بوده‌اند. هدفشان نیز اصلاح و پیشرفت جوامع انسانی - البته با خدامحوری - بوده است.
وقتی خداوند حضرت موسی (ع) را به پیامبری بر‌می‌گزیند رعایت قوانین را به او گوشزد می‌کند و می‌فرماید: «قال یا موسی اِنّی اصْطَفیتُکَ عَلَی الناّسِ برِسالاتی وَ بکلامی فَخُذْ ما آتیتُکَ وَ کُنْ مِنَ الشاکرین» (اعراف[7]/144)
[ای موسی تو را با رسالت‌ها و با سخن گفتنم [با تو] بر مردم [روزگار] برگزیدم، پس آنچه را به تو دادم بگیر و از سپاسگزاران باش].
در ادامه نیز خداوند به قوانین و مقررات ابلاغی که حضرت موسی باید بدان عمل نماید اشاره می‌کند و می‌فرماید: «و در الواح [تورات] برای او در هر موردی پندی و برای هر چیزی تفصیلی نگاشتیم، پس [فرمودیم:] «آن را به جد و جهد بگیر و قوم خود را وادار کن که بهترین آن را فرا گیرند، به زودی سرای نافرمانان را به شما می‌نمایانم». (اعراف/145)
در جایی دیگر خداوند به صراحت به پیامبر اسلام سفارش می‌کند که بر اساس آنچه که به او وحی شده یعنی همان قوانین و مقررات عمل نماید: «وَ اتّبع ما یوحی الیک وَ اصْبِرْ حَتّی یَحْکُمَ الله و هُوَ خیرُ الحاکمین» (یونس[10]/ 101)
[و از آنچه بر تو وحی می‌شود پیروی کن و شکیبا باش تا خدا [میان تو و آنان] داوری کند و او بهترین داوران است].
رعایت قوانین و عمل به دستورالعمل‌ها موجب می‌شود که قانون جای سلیقه‌های شخصی را بگیرد.
رعایت قانون باعث ایجاد روحیه پاسخگویی مدیر در برابر مردم و قانون‌گذار می‌شود.
رعایت قانون موجب می‌شود که کشور در یک انسجام مدیریتی به طور متوازن پیشرفت کند.
رعایت قانون جلوی سوءاستفاده مدیران قانون‌گریز را می‌گیرد.
رعایت قانون امکان ارزیابی دقیق‌تر عملکرد مدیران را فراهم می‌سازد.
رعایت قانون باعث ایجاد فرهنگ قانون‌مداری در جامعه می‌شود.
رعایت قانون به شفاف کردن فعالیت‌های مدیران کمک می‌کند.

دکتر نصرالله شفیعی

• دستورات اداری

• ساز‌ وکارهای مهم مدیریت

• مدیران و کارگزاران

• فعالیت‌های مدیران

• قانون‌مداری در جامعه