پايگاه خبري تحليلي «نيک رو»،
آی اس آی، ارتش و مواد مخدر
آی اس آی کلید سرویسهای اطلاعاتی در پاکستان است. دارای نفوذ سیاسی است و مهمترین سلول در تصمیم گیری است. این سازمان با همکاری اطلاعات نظامی معروف به واحد اطلاعات میدانی (FIU) عمل میکند. اهمیت آن را میتوان از آنجا تحلیل کرد که حمید گل، رئیس سابق آیاسآی، حزبی سیاسی به نام جهموری اسلامی اتحاد راهاندازی کرد، همانطور که قبلاً ذکر شد، نامزدهای آن عضو مجالس ایالتی و ملی شدند. ارتباط ارتش و سرویسهای اطلاعاتی با مواد مخدر زمانی آشکار شد که به عنوان مثال رابرت اوکلی، سفیر ایالات متحده در پاکستان، به بینظیر دستور تحقیق در مورد اختلاس BCCI را داد. علیرغم شواهد فراوانی که از دست داشتن میرزا اقبال بیگ در همکاری با باند مخوف موادمخدر خبرداشت، بنا برفشارها و شرایط حاکم، او را با قید وثیقه آزاد نمود، و چشمان خود را برآن چه بود بست. گمان می رود که بی نظیر نتوانست با دخالت نظامی و آی اس آی کنار بیاید. یک محقق آمریکایی، سلیگ هریسون، به درستی گفت که پاکستان ده نیروی نظامی بسیار بالا دارد و فاش کردن نام آنها بسیار دشوار است.[1]
پیدایش این اتحاد نامقدس - مواد مخدر، ارتش و اطلاعات- به سال 1978 زمانی که دولت ایالات متحده مأموریت جنگی خود را علیه تهاجم شوروی به افغانستان آغاز کرد، بر میگردد. تحلیلگران آمریکایی اکنون متوجه مشکل تروریسم مواد مخدر در این منطقه شدهاند. آنها اولین کسانی بودند که از آن در دهه های 1970 و 80 علیه توسعه طلبی شوروی استفاده کردند. در حقیقت، دولت ایالات متحده قاچاق مواد مخدر را برای جمع آوری کمکهای مالی برای مجاهدینی که علیه شوروی مبارزه میکردند، تشویق کرد.
DEA (Drug Enforcement Administration)[2] مجبور شد دفاتر خود را در افغانستان و پاکستان طی دهه 1980 به دستور آمریکا ببندد. سیا کنترل کامل منطقه را برعهده داشت و عمداً اجازه داد تجارت غیرقانونی مواد مخدر رونق یابد.
ارتباط مواد مخدر آی اس آی و ارتش در زمین حاصلخیز خشخاش کشت شد. لندی کوتال NWFP(North-West Frontier Province)[3] پایتخت و مرکز اصلی تجارت تریاک، هروئین و سلاح است. به طور رسمی بازارهای تریاک در لندی کوتل، جمرود، بارا، دره آدم خیل و کل مزارع کشت خشخاش بخشی از پاکستان را تشکیل میدهند. در عمل وضعیت یکسان نیست. NWFP تحت صلاحیت مستقیم قبایل محلی یعنی افریدی، ختکه، وزیرها، اوراکزی، بنگاش، توریها و مشودها قرار دارد. مواد مخدر و اسلحه بخشی از زندگی اجتماعی-اقتصادی و سیاسی آنهاست. همانطور که قبلا ذکر شد مواد مخدر منبع اصلی درآمد آنها است که توسط اداره عشایر در یک شبکه سازمان یافته ترویج میشود. اگر دولت پاکستان در امور محلی آنان مداخله کند، مشکل ایجاد خواهد کرد.[4] بنابراین، از طریق آیاسآی و ارتش که حضور آنها تغییراتی در اقتصاد قبیلهای منطقه ایجاد کرده است، این منطقه کنترل میشود. با کمک عوامل آی اس آی و پرسنل ارتش چندین پالایشگاه برای تولید هروئین در لندی کوتال راه اندازی شد که تقاضای زیادی در بازار غرب دارد. از زمانی که آی اس آی و ارتش وارد صحنه شدند، تکنیکهای تصفیه تریاک در این منطقه پیچیده تر شده است. شیمیدانان چینی برای بهبود کیفیت و تولید برای آزمایشگاههای پالایش در Landi Kotal و Derra استخدام شدند. DEA همچنین تأیید کرد که تا سال 1981، چینیها خود را در آزمایشگاههای پالایش در این منطقه تثبیت کردهاند.[5] خود این واقعیت که بازارهای آمریکا و اروپا مملو از هروئین از افغانستان و پاکستان است، بر رشد صنعت مواد مخدر در این منطقه تأکید میکند. این امر بدون همکاری آی اس آی و ارتش امکان پذیر نبود.
حمایت مالی از تروریسم در هند
در سال 1986 زمانی که مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای اولین بار پیش نویس کنوانسیون علیه استخدام، استفاده، تأمین مالی وآموزش مزدوران را درسال 1986 تنظیم کرد این کنوانسیون بدون رأی گیری در دسامبر 1989 به تصویب رسید. ماده 5 کنوانسیون تأکید میکند که کشورهای عضو «نباید مزدوران را استخدام، استفاده، تأمین مالی یا آموزش دهند». علاوه بر این در سال 1994 مجمع عمومی توجه را به ارتباط رو به رشد بین قاچاقچیان مواد مخدر و مزدوران جلب کرد. با یادآوری این قطعنامهها، کنوانسیون بینالمللی سرکوب تأمین مالی تروریسم در 9 دسامبر 1999 بدون رأی گیری در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید. این کنوانسیون برای اجرا نیاز به تصویب ۲۲ کشور عضو دارد. کابینه اتحادیه دولت هند قبلاً این کنوانسیون را در 20 ژوئن برای تصویب تصویب کرده است. جنبه مهم این کنوانسیون این است که تأمین مالی تروریسم را به عنوان یک جرم مستقل معرفی میکند. این امر مستلزم آن نیست که عمل تروریستی واقعاً انجام شود. این کنوانسیون به صراحت تصریح میکند که هر بار که پول از قلمرو یک کشور میگذرد، یک جرم بینالمللی مرتکب شده است که قابل تعقیب است. همچنین تشخیص میدهد که عواید حاصل از فعالیتهای غیرقانونی مانند تولید تریاک و تجارت اسلحههای کوچک از طریق یک سیستم «بانک نمایشی» فراملی به دست تروریستها میرسد.[6]
این تحولات برای امنیت هند مهم است. هند دردو دهه گذشته قربانی تروریسم دولتی بوده است. حتی ذرهای تردید وجود ندارد که دولت پاکستان در همکاری با آی اس آی از درآمدهای حاصل از مواد مخدر غیرقانونی و تجارت اسلحههای کوچک برای تأمین مالی تروریسم در هند استفاده میکند. پاکستان همچنین قصد دارد با بهره برداری از احساسات مذهبی و عقب ماندگی اقتصادی مسلمانان در ایالتهای هم مرزجامو و کشمیر، پنجاب، راجستان، آسام، ناگالند، مانیپور و سایر ایالتها، شکاف قومیتی را در بافت اجتماعی کشور ایجاد کند. آی اس آی اغلب جمعیت مسلمان فقر زده این ایالتها و گاه ایالتهای دیگر را به تجارت غیرقانونی مواد مخدر برای تأمین مالی فعالیتهای تروریستی در هند جذب میکند. زیرا: الف)تروریسم هزینههای سنگینی را متحمل میشود. ب) پاکستان از نظر اقتصادی به اندازه کافی سالم نیست که بتواند مبالغ هنگفتی را از خزانه دولت خارج کند. ج) تولید تریاک در هلال طلایی[7] بیشترین میزان را دارد. د) یک کیلوگرم تریاک که منشا آن از جنوب غربی آسیا است در بازار ایالات متحده به 210000 دلار میرسد.[8] ذ) در نهایت، گزارشهای شاهد عینی تروریستها و قاچاقچیان مواد مخدر دستگیر شده در جامو و کشمیر، پنجاب وسایر مناطق هند نیز تأیید میکند که دولت پاکستان از آنها برای دستیابی به اهداف سیاست خارجی خود در هند به ویژه در جامو و کشمیر استفاده کرده است. این واقعیت را میتوان با گزارش اخیر هیئت بینالمللی مبارزه با مواد مخدر (INCB/ International Narcotics Control Board )[9] نیز اثبات کرد، که با توجه به رشد تولید تریاک در افغانستان (4600 متریک)، همچنان نگرانی نسبت به کمبود مرفین (مشتق شده از تریاک) که یک داروی ضروری برای بیماران میباشد احساس میشود.[10] یکی از دلایل کمبود این دارو، محصول نامناسب در سال 1998 در هند است که تأمین کننده قانونی تریاک برای صنعت داروسازی بینالمللی است. عامل دیگر رشد تجارت غیرقانونی تریاک است. ظاهراً کسب و کار غیرقانونی و غیررسمی سود بیشتری نسبت به مجاری قانونی و رسمی دارد. چنین گزارشهایی همچنین به این نتیجه منطقی منتهی میشوند که تجارت غیرقانونی مواد مخدر توسط دولتهای ملی (در این مورد پاکستان) برای حمایت از طرحهای سیاسی آنها در سراسر مرز استفاده میشود.
عامل دیگری که میتواند منجر به این تز شود، هرچند مهم نیست، کاهش پروندههای دزدی است که در گذشته یکی از منابع بسیارمهم برای تأمین مالی تروریسم در هند بوده که آتش این ستیزه جویی پنجاب، جامو وکشمیر را هم درگیر نموده است.
در پنجاب وقایع دزدی به شدت کاهش یافته است، در حالی که در جامو و کشمیر این روند نسبتاً حاشیهای است. با این حال، در هر دو ایالت، حوادث دزدی کاهش یافته است. رشد تجارت غیرقانونی مواد مخدر یکی از دلایل متعددی است که روند رو به کاهش در پروندههای سرقت و دزدی در دو ایالت آشفته هند را نشان میدهد، جایی که پاکستان در حال بازی با کارتهای خود برای تضعیف هند در داخل است.
آی اس آی، ارتش و دولت پاکستان در «عملیات تروریسم» با هم هستند. درست از سال 1947 تا 1999، پاکستان از تروریسم در هند حمایت کرده است، خواه درکارگیل یا کشمیر، کاپورتالا درپنجاب یا کوخکراجار در آسام. اینها سه ایالت هم مرز هند هستند که پاکستان به طور مستقیم یا غیرمستقیم از نیروهای مزدور برای بی ثبات کردن هند حمایت میکند. همه این گونه فعالیتها هزینه دارد. یک تخمین تقریبی برای هزینهها میتواند چیزی در محدوده 100 تا 150 کرور در ماه باشد. نورث ایست تایمز گزارش میدهد که ULFA (United Liberation Front of Asom )[11]نزدیک به 4 تا 6 کرور در ماه هزینه میکند.[12]
برآورد ماهانه هزینه های پرداختی به نیروهای تروریستی در جامو و کشمیر
اعداد پرداختی (Rs.p.m) مجموع (به کرور):
1- رهبران مبارز؛ تعداد 15 نفر( هرنفر 20,000,00 جمعش 3,00,00,000)
2- مجاهدین افغان؛ تعداد 400نفر( هر نفر 5,000,00 جمعش 20,00,00,000)
3- استخدام های جدید؛ تعداد 2500نفر ( هرنفر 15,000 جمعش 3,75,00,000)
نتیجه: 26,75,00,000
این یک برآورد بسیار محافظه کارانه بر اساس اطلاعات جمع آوری شده از شبه نظامیان در جامو و کشمیر است. این رقم بسیار بیشتر از برآورد فعلی است. هدف این جدول فقط برجسته کردن ماهیت بزرگوارانه تأمین مالی تروریسم در هند است. این جدول تنها هزینههای پرداخت ماهانه تنها به سه دسته حیاتی از افراد درگیر در "عملیات تروریسم" در هند را نشان میدهد. برآورد هزینههای مربوط به تسلیحات وزیرساختها به راحتی قابل دسترسی نیست و بنابراین در اینجا گنجانده نشده است. (این بحث ادامه دارد)
پینوشت:
1-David Philip, "Ghulam the Grim" Economic and Political Weekly, December 21, 1996
[2] - اداره مبارزه با مواد مخدر یک سازمان مجری قانون فدرال ایالات متحده تحت وزارت دادگستری ایالات متحده است که وظیفه مبارزه با قاچاق و توزیع مواد مخدر در داخل ایالات متحده را بر عهده دارد.
[3] - استان مرزی شمال غربی (NWFP؛ پشتو: شمال لویدیځ سرحدی ولایت، اردو: شمال مغربی سرحدی صوبہ) یک استان کمیسر ارشد در هند بریتانیا بود که در 9 نوامبر 1901 از نواحی شمال غربی استان پنجاب تأسیس شد. پس از همه پرسی در سال 1947 برای پیوستن به پاکستان یا هند، این استان به شدت به پیوستن به پاکستان رأی داد و بر این اساس در 14 آگوست 1947 به این کشور ملحق شد. در سال 1955 با ایجاد طرح واحد، برای تشکیل یک استان یکپارچه پاکستان غربی منحل شد. و در سال 1970 مجدداً تأسیس شد. تا 19 آوریل 2010 با این نام شناخته می شد، زمانی که پس از تصویب هجدهمین متمم قانون اساسی پاکستان توسط رئیس جمهور سابق آصف علی زرداری به عنوان استان خیبر پختونخوا تغییر نام داد.
4- Nation, December 8, 19994, also see Sumita Kumar's "Drug Trafficking in Pakistan" in Asian Strategic Review, 1994-95, (New Delhi: IDSA, 1995) pp. 213-16.
5- For details see Brian Freemantle, The Fix (London: Michael Joseph, 1985) .
6- The International Convention for the Suppression of the Financing of Terrorism, The UN General Assembly, December 9, Press Release, L/T/4342/p1/1216, Dated January 12, 2000.
[7] - هلال طلایی اصطلاحی در اشاره به یکی از مناطق تولیدکننده اصلی تریاک در آسیا میباشد. این منطقه به خاطر شباهت با هلال ماه به این نام خوانده میشود.هلال طلایی شامل مناطق کوهستانی سه کشور افغانستان، پاکستان و ایران است.در سال ۱۹۹۱، افغانستان بزرگترین تولیدکننده تریاک در جهان بود و بعد از آن میانمار، که بخشی از مثلث طلایی میباشد.هلال طلائی سابقهٔ بسیار طولانیتر از مثلث طلایی در تولید تریاک دارد. هلال طلایی در دهه هفتاد قرن ۲۰ توسعه یافت در حالی که مثلث طلایی از دهه پنجاه شروع به کار کرد. جهان در حال توسعه شاهد بروز و ظهور بحرانی است که میلیونها نفر را به دلیل اعتیاد به بردگی کشیدهاست. شیوع سوء مصرف هروئین در شرق آفریقا، افزایش مصرف کوکائین در غرب آفریقا و جنوب آمریکا، رشد و گسترش سریع تولید و سوء مصرف مواد مخدر صناعی در خاورمیانه و جنوب شرق آسیا از جمله بحرانهای نوظهور به شمار میآیند.قاچاق مواد مخدر در کنار بحران هستهای، بحران جمعیت و بحران محیط زیست یکی از چهار بحران عمده قرن بیست و یکم لقب گرفتهاست.همسایگی ایران با بزرگترین تولید کننده تریاک در جهان (افغانستان) و قرار گرفتن در مسیر بازار مصرف این مواد (اروپا و آمریکای شمالی) عامل مهمی در امنیت مرزهای کشور بهطور عام و امنیت مرزهای جنوب شرقی بهطور خاص است. بر اساس گزارش سازمان ملل حدود ۸۵% تریاک جهان در افغانستان تولید میشود. همچنین افغانستان ۷۰درصد از مواد مخدر دنیا را تأمین میکند.تغییر و تحولات سیاسی افغانستان نیز تأثیری بر روند تولید مواد مخدر در این کشور نداشتهاست.
8- National Narcotics Intelligence Consumers Committee Report, US Department of Justice, DEA, Intelligence Division, Washington DC.
[9] - هیئت بین المللی کنترل مواد مخدر. هیئت بینالمللی کنترل مواد مخدر یک نهاد مستقل معاهده است که یکی از چهار نهادی است که طبق معاهده تحت قانون بینالمللی کنترل مواد مخدر قرار دارد.
10- International Narcotics Control Board (INCB), February 23, 2000, Vienna.
[11] - جبهه متحد آزادی بخش آسوم / جبهه متحد آزادی آسوم یک سازمان جدایی طلب مسلح است که در ایالت آسام شمال شرقی هند فعالیت می کند. این سازمان به دنبال ایجاد یک کشور مستقل از آسام برای مردم بومی آسام از طریق مبارزه مسلحانه در درگیری آسام است.
12- North East Times, Jorhat, October 23, 1998, p. 4.
دکتر اسدالله افشار
اشتراک گذاری: لینک کوتاه: https://www.nikru.ir/p/73713