سازمان همکاری شانگهای منادی جهان چند قطبی

پايگاه خبري تحليلي «نيک رو»، بیست و دومین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای که در روزهای پنجشنبه و جمعه برگزار شد، شاهد حضور سران 15 کشور بمیزبانی ازبکستان بود. این مکان در شهر باستانی سمرقند قرار دارد که از زمانها ی دور با نام جاده ابریشم عجین شده  است. این شهر یکی از قدیمی‌ترین شهرهای آسیا و یک مرکز کلیدی در جاده‌های ابریشم می باشد که قرن‌ها برای تجارت و تعامل انسانی مورد استفاده قرار می گرفته است.

اما نگاه اجلاس بیشتر به حال و آینده است تا گذشته داستانی. شوکت میرضیایف رئیس جمهور ازبکستان از این رویداد به عنوان "تولد مرحله جدیدی" در توسعه سازمان همکاری شانگهای برای "راه اندازی گفت و گوی جدید و فراگیر " بین کشورها استقبال کرد.

شی جین پینگ و ولادیمیر پوتین روسای جمهور روسیه و چین به همراه رهبران ایران، هند، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، پاکستان و ازبکستان میزبان حضور داشتند. این نه کشور اعضای اصلی کنونی سازمان همکاری شانگهای هستند.

ایران در این اجلاس به عضویت کامل خواهد رسید و سایر اعضای احتمالی شامل بلاروس، ترکیه، عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی هستند. حدود 10 کشور در نوبت هستند تا در نهایت به این سازمان بپیوندند. این کشورها شامل افغانستان، مغولستان، کامبوج و نپال هستند. ارمنستان و آذربایجان نیز برای پیوستن به سازمان در صف می باشند. این امید وجود دارد که رهبران این دو کشور راه حلی برای فرونشاندن خشونت های اخیر بین این دو همسایه قفقازی پیدا کنند.

پیش بینی چشم انداز عضویت افغانستان چندان آسان نیست . این کشور پس از 20 سال جنگ ناتو به رهبری ایالات متحده در وضعیت بد اقتصادی قرار دارد. سال گذشته، ایالات متحده سرانجام با به زانو درآوردن این کشور آسیای مرکزی آن را با شکست و آشفتگی رها کرد. چقدر مناسب است که افغانستان اکنون به دنبال بازسازی تحت حمایت برادرانه کشورهای همسایه به عنوان بخشی از شورای همکاری شانگهای می باشد.

سازمان همکاری شانگهای در سال 1380(2001 ) در شانگهای تأسیس شد. دفتر مرکزی آن در پکن پایتخت چین قرار دارد. ریشه های ایجادی آن به سال 1375 ( 1996 ) بازمی گردد که روسیه و چین گروه شانگهای پنج را با هم تأسیس کردند. زمانی که ازبکستان در سال 2001 به آن ملحق شد، این مجمع به طور رسمی به سازمان همکاری شانگهای تبدیل گردید.

در طول دو دهه گذشته، این سازمان به طور پیوسته رشد کرده است و اکنون بزرگترین بلوک منطقه ای جهان را از نظر پوشش جغرافیایی و جمعیت نمایندگی می کند. سازمان همکاری شانگهای با اعضای فعلی خود، 40 درصد از جمعیت جهان و حدود یک سوم کل تولید اقتصادی جهانی را تشکیل می دهد. با اضافه شدن کشورهای جدید، به عنوان یک نهاد بین دولتی، شهرت بی نظیری پیدا خواهد کرد.

سازمان همکاری شانگهای ملموس ترین بیان جهان چندقطبی در حال ظهور است. اصول بنیادین آن مبتنی بر گفتگو و همکاری متقابل در رابطه با حقوق بین‌الملل و حاکمیت ملی است. این سازمان مشارکت و همزیستی مسالمت آمیز را در انطباق کامل با منشور سازمان ملل متحد که در سال 1324 (1945 ) پس از جنگ جهانی دوم تأسیس شد، اعلام می کند.
رئیس جمهور چین در بخشی از سخنان خود گفت که در چشم انداز سازمان همکاری شانگهای با طرح کمربند و جاده  (BRI  ) کشورش برای توسعه اقتصادی بین المللی هماهنگ است. پروژه BRI نزدیک به 10 سال قدمت دارد و بیش از 100 کشور را با مشارکت برای همکاری و توسعه اقتصادی با سرمایه گذاری و تجارت عظیم تجاری چین به هم متصل کرده است. چین قرار است با پیشی گرفتن از ایالات متحده به اقتصاد شماره یک جهان تبدیل شود.

پوتین رئیس جمهور روسیه در سخنان خود در اجلاس گفت که سازمان همکاری شانگهای "مجموعه ای برای همکاری های سازنده و خلاقانه" است. وی خاطرنشان کرد: در حالی که کشورهای عضو دارای فرهنگ ها و سیاست های خارجی متفاوتی هستند، همه آنها با تعهد به همکاری با یکدیگر به عنوان شرکای برابر با احترام به حاکمیت یکدیگر و اصل عدم مداخله متحد هستند. پوتین همچنین در آستانه اجلاس در باره نقش ارتش روسیه گفته بود: برای دهه ها، پیگیرانه ایده فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و کشور روسیه هسته اصلی طرح های کشورهای غربی بوده است. من در اینجا مواضع و توصیه های برژینسکی مشاور وقت امور امنیتی کاخ سفید را نقل کردم. او حتی کل خاک کشورمان را به بخش های مشخصی تقسیم کرد و البته بعداً موضع خود را تغییر داد و گفت که بهتر است روسیه را نگه داریم و بعنوان یک ابزار و وزنه مقابل چین از آن استفاده کنیم. این واقعیت که آنها همیشه برای تجزیه کشور ما جنگیده اند مسلم است. سرانجام به این فکر افتادند که از اوکراین برای دستیابی به این هدف استفاده کنند. ما برای جلوگیری از این نقش آنها، عملیات نظامی ویژه ای را آغاز کردیم. محاصره روسیه و تهدید و متزلزل ساختن ان دقیقا همان چیزی است که برخی از کشورهای غربی به رهبری آمریکا برای آن تلاش می کنند. هدف اصلی ما نیز جلوگیری از تحقق این رویدادهاست.

دیدگاه مثبت سازمان همکاری شانگهای در تضاد آشکار با رویکرد غرب به روابط بین الملل قرار دارد. تحت رهبری مشکوک ایالات متحده، مدل غربی به طور فزاینده ای به عنوان سدی در برابر توسعه جهانی دیده می شود.

در واقع، می توان فراتر رفت و اظهار داشت که ایالات متحده و شرکای غربی آن در حال ایجاد دنیایی از درگیری بی امان، ناامنی و پسرفت هستند. این به این دلیل است که واشنگتن جاه طلبی هژمونیک جهان تک قطبی تحت سلطه ایالات متحده را دنبال می کند که در آن منافع آمریکا و متحدان غربی آن تنها امتیاز و اولویت است.

این طرز تفکر سلطه جویانه با اصول بنیادین سازمان ملل متحد و قوانین بین المللی در تضاد است. البته، ایالات متحده و متحدان اروپایی‌اش از لفاظی‌های جذابی استفاده می‌کنند که مدعی نیات فضیلت‌آمیز هستند. اما لفاظی رنگارنگ با رویه تحکم یکجانبه و زیر پا گذاشتن سیستماتیک قوانین بین المللی در تضاد است.

هنگامی که ایالات متحده و متحدان غربی اش از "نظم جهانی مبتنی بر قوانین" صحبت می کنند، منظور آنها نظمی است که تابع منافع اقتصادی و سیاسی خودخواهانه آنهاست. هر ملتی که از این دستور پیروی نکند، ممکن است با تهاجم نظامی یا جنگ اقتصادی، موسوم به "تحریم" تخریب شود.

ایالات متحده و شرکای غربی آن با ایجاد مستمر روابط جنگ سرد و مرزبندی نادرست دشمنی بین کشورها عمل می کنند. آنها می گویند: شما یا با ما هستید (یعنی مطیع) یا علیه ما (یعنی دشمن).

مشکل آمریکا با روسیه به هیچ وجه منحصر به این کشور نیست. ده ها کشور دیگر در فهرست جنگ اقتصادی واشنگتن قرار دارند. کوبا شاید در فاجعه‌آمیزترین مورد، زیر چکش تحریم‌ها برای بیش از شش دهه بدون هیچ دلیل دیگری جز داشتن یک دولت سوسیالیست، برجسته است. ایران، ونزوئلا، کره شمالی، سوریه، نیکاراگوئه و بسیاری دیگر تنها به دلیل رعایت نکردن دستور هژمونی واشنگتن با تحریم های اقتصادی مورد حمله قرار می گیرند. همه اینها کاملاً غیرقانونی و مغایر با منشور ملل متحد و قوانین بین المللی است. با این حال، ایالات متحده این جسارت را دارد که دیگران را به عنوان "سرکش"، "شرور" و "دولت تروریستی" بخواند، در حالی که واقعیت این است که واشنگتن بزرگترین کشور جنایتکار جهان است.

* کاخ سفید این هفته همچنین به چین هشدار داد تا « با روسیه تجارت نکند »، وگرنه منزوی می شود.

شی جین پینگ و ولادیمیر پوتین فقط می توانند به آمریکایی های مضحک لبخند بزنند. نشست سران سازمان همکاری شانگهای گواه این است که روسیه و چین از انزوا دور هستند. آنها ملت هایی را در بر می گیرند که اکثریت جمعیت کره زمین را تشکیل می دهند. این حاکمان دیوانه آمریکا هستند که خود را بتدریج در این سیاره منزوی می کنند.

تمام هدف رفتار ایالات متحده ایجاد تفرقه، تنش، تضاد و در نهایت جنگ برای رسیدن به منافع خود است. اقتصاد سرمایه داری آمریکا با تحقق این اهداف است که با آن رونق می گیرد و بدون آن، در حال مرگ قرار می گیرد.

ایالات متحده قادر به همکاری و همزیستی مسالمت آمیز نیست، زیرا منافع امپریالیستی این کشور اساساً از چنین رفتار قانون مداری تنفر دارد.

* طنز تلخ این است که کشورهای اروپایی اکنون با تبعیت از هژمونی آمریکا با ویرانی خودخواسته هزینه سنگینی را پرداخت می کنند و این نکته ثابت می شود که علیرغم لفاظی های دوگانه در مورد "متحدان"، منافع ایالات متحده تنها منحصر به خودش می باشد. همه شاهدند که چگونه دلار با تضعیف تاریخی یورو و پوند انگلیس خود را تقویت کرده است. کشورهای دیگر صرفاً خدمتگزار اهداف آمریکا هستند، هرچند که به آن ها، عنوان دروغین و بدبینانه «متحدان» داده می شود.

هیات تحریریه
16 سپتامبر 2022
تارنمای استراتژیک کالچر
برگردان و کوتاه سازی و تنظیم علی اصغر شهدی

• علی اصغر شهدی

• سازمان همکاری شانگهای

• شهر باستانی

• شی جین پینگ

• ولادیمیر پوتین

• روسای جمهور روسیه و چین

• عربستان سعودی