پوست موز برجام!

پايگاه خبري تحليلي «نيک رو»، در محافل رسانه‌ای از ارز ۴۲۰۰ تومانی به عنوان پوست موز دولت روحانی برای دولت دکتر رئیسی یاد می‌کنند. هر چند در حوزه اقتصادی یکی از مشکلات اساسی بر جای مانده از دولت قبل همین چالش ارز است؛ اما از آنجا که حل این معضل به تدبیر دولت و مجموعه درون نظام بر می‌گردد می‌توان امیدوار بود که به مرور حل شود و ارز از وضعیت بحرانی و دو نرخی خارج شود.
به عقیده نگارنده پوست موز اصلی دولت روحانی که برای دولت رئیسی برجای گذاشته برجام است. این معضل که به سادگی نیز وبالش از گردن دولت برداشته نمی‌شود از چندین جهت است:
۱. برجام یک سند بین‌المللی است که طرفین نسبت به آن تعهداتی دارند. ایران همه تعهداتش را عمل کرده و طرف مقابل نه تنها به تعهدات خود عمل نکرده بلکه از برجام خارج هم شده است.
۲. اقدام متقابل ایران در برابر بدعهدی طرف مقابل برای خروج از برجام به دو مانع بزرگ برمی‌گردد، یکی اینکه ایران همه‌ تعهدات خود را عمل کرده و به عبارتی تمامی امتیازات را داده، اگر بخواهد بدون هیچ دستاوردی خارج شود جز زیان و ضرر دستاورد دیگری برایش ندارد. دوم توافق برجام به گونه‌ای نوشته شده که با همه بدعهدی طرف مقابل باز هم اگر ایران از آن خارج شود دست طرف مقابل را برای برخی اقدامات باز می‌گذارد. از این جهت ایران مجبور است همچنان با این چالش دست و پنجه نرم کند.
 ۳. تجربه نشان داده که طرف مقابل اعم از آمریکا و اروپا قصد آن ندارند که از ناحیه برجام منافعی به ایران برسد. اگر چنین اراده‌ای داشتند تاکنون به تعهدات خویش عمل کرده بودند.
۴. آمریکا و حتی اتحادیه اروپا از این موش و گربه‌بازی کردن‌ها به طور کلی دو هدف اصلی را دنبال می‌کنند، یکی اینکه بتوانند با تداوم مذاکرات دیپلماتیک و جنگ بزرگ رسانه‌ای و همراهی افکار عمومی مردم، برخی امتیازات جدید و فراتر از برجام کسب کنند، دوم با فرسایشی کردن مذاکرات، اقتصاد ایران را با همین مذاکرات دوره‌ای شرطی کنند و با شکست هر مذاکره‌ای، قیمت دلار افزایش یابد و اقتصاد ایران دچار  اختلال شود. نکته تأسف بار این است که در این میان غربزدگانی که خود مسبب برجام بودند در این زمینه با آمریکا همراهی می‌کنند.
۵. با این حساب چه باید کرد؟ همان طور که اشاره کردم برجام پوست موزی است که دولت روحانی زیر پای دولت سیزدهم انداخته است. تنها راه این است که مسئولان به هیچ وجه اقتصاد ایران را با برجام و دستاوردهای احتمالی آن گره نزنند. هر تدبیری می‌خواهند داشته باشند شعار رشد اقتصادی را بدون برجام وجهه همت خود قرار دهند.
همگان باید این را به تجربه دریافته باشند که آمریکا هیچ اقدامی که در پرتو آن جمهوری اسلامی سودی ببرد و اقتصادش سامان یابد نخواهد کرد. تضعیف و نهایتا فروپاشی ایران اسلامی راهبرد آمریکاست. شکی نداشته باشید که آمریکا از این راهبرد عقب‌نشینی نخواهد کرد. ممکن است عده‌ای تحولات جهان، جنگ اوکراین و در نتیجه جنگ انرژی و بسیاری از مشکلات اقتصادی آمریکا را عواملی بدانند که آمریکا را مجبور کند شرایط برجام را بپذیرد و در مذاکرات کوتاه بیاید، در حالی که به عقیده من فروپاشی ایران - که البته خواب بدون تعبیری است - برای آمریکا از تحمل همه این مشکلات مهم‌تر است.
نمی‌گویم ایران در مذاکرات شرکت نکند ولی به هیچ وجه به مردم القا نکنند که این مذاکرات به نتایج قابل قبولی دست پیدا می‌کند. چند روزی است بعد از شکست مذاکرات برجام که قیمت دلار دچار التهاب شد، شاهد سقوط قیمت آن هستیم. این نگرانی وجود دارد که دوباره با اعلام شکست مذاکرات قیمت دلار دچار التهاب شود، عوامل آن‌ها و سودپرستی در داخل نیز منتظر چنین فرصتی هستند.
حرف آخر خطاب به مسئولین اینکه؛ امیدی به نتیجه قابل قبولی در مذاکرات برجام نیست، بروید مذاکره کنید چون ‌مجبورید؛ ولی مذاکرات را با اقتصاد کشور گره نزنید.

دکتر نصرالله شفیعی

• دکتر نصرالله شفیعی

• مذاکرات

• ارز ۴۲۰۰ تومانی

• روحانی

• دولت رئیسی

• برجام

• پوست موز دولت روحانی