«کسب و کارهای مردم» اسم رمز مخالفین ساماندهی فضای مجازی

پايگاه خبري تحليلي «نيک رو»، یکی از اسم رمزهای حمله به طرح‌های ساماندهی فضای مجازی همواره این بوده است که مخالفان می‌گویند که ما نباید به کسب و کارهای مجازی مردم آسیب برسانیم. این کلی گویی‌ها و بعضاً مغالطه‌گری‌های مخالفین، نه تنها دوای درد نیست، بلکه خود ایجاد‌کننده درد‌ها و زخم‌های عمیق خواهد بود که به آن توجه ندارند. در حقیقت ما هم می‌گوییم نباید به کسب و کارهایی که در بستر فضای مجازی هستند، آسیب بزنیم اما بین سخن ما با سخنان مخالفان زمین تا آسمان فرق است!
 بگذارید در ضمن یک مثال و مقدمه کمی موضوع را باز کنیم؛ مردم برای برقراری تماس یا دریافت خدمات اینترنتی، به یک اپراتور نیاز دارند. آیا اگر اپراتور، خارجی باشد، تماس مردم برقرار می‌گردد و اگر اپراتور داخلی باشد، تماس آنها قطع و از اینترنت محروم می‌شوند؟!
در مورد کسب و کارهای مجازی، آیا مردم از روز اول در یک پلتفرم مجازی خاصی حضور داشتند؟ آیا تا ابد در یک پلتفرم مجازی خاصی حضور خواهند داشت؟ قطعاً جواب منفی است. اساساً در نگاه اول، برای کسب و کارها حضور در پلتفرمی مهم است که اکثر مردم در آن حضور دارند، فرقی هم نمی‌کند که داخلی باشد یا خارجی؛ همچنین برای آنها مهم است که آن پلتفرم، جذابیت، سرعت و امکانات مناسبی داشته باشد. اما آنچه که برایشان خیلی اهمیت دارد، کسب درآمد از طریق صفحات مجازی است. از همین رو ممکن است در چندین پیامرسان یا شبکه اجتماعی- چه داخلی و چه خارجی- کسب و کارهای خود را فعال کرده باشند.
از سوی دیگر، عده‌ای فقط در بعضی شبکه‌های اجتماعی خارجی، کسب و کارهایی راه ‌انداخته‌اند. این کسب و کارها یا فقط در بستر مجازی هستند و یا اینکه علاوه ‌بر فضای فیزیکی در بستر مجازی نیز فعالیت دارند. عقل حکم می‌کند که این شبکه اجتماعی خارجی وقتی در هر کشوری فعالیت می‌کند، باید بر اساس قوانین آن کشور فعالیت کند و به مردم آن آسیب نزده و در برابر رفتار خود پاسخگو باشد. طبیعی است که در این زمینه مانند فعالیت شرکت‌های تجاری خارجی در فضای فیزیکی، قانون وضع می‌کنیم و اگر قانون وضع کردیم و او هم قانون را رعایت نکرد، باید با او بر اساس مواد قانونی برخورد کنیم.
اما نکته مهمی که باید به آن اشاره کنیم این است که اگر واقعاً دغدغه کسب و کار اینترنتی مردم را داریم، این بسیار خطرناک است که زندگی و کسب و کار آنها را به پلتفرمی گره بزنیم که نه مردم عادی و نه هیچ مقام و مسئولی را در داخل کشورمان به رسمیت نمی‌شناسد و حکومتی خودمختار به راه ‌انداخته است. واقعاً چنین چیزی در منطق حکمرانی، بسیار خنده‌دار است که یک شرکت خارجی در کشوری دیگر بدون هیچ‌گونه مجوز یا بدون هیچ‌گونه تعهدی فعالیت کند و اتفاقاً سودهای سرشاری هم کسب کند! قطعاً حیات کسب و کارهای مردم در این فضا به یک دکمه و اشاره گره خورده است و هر زمان که آن پلتفرم بخواهد، می‌تواند همه را به دلیل تحریم، فشار، یا اغراض شخصی و... حذف کند یا اینکه حریم خصوصی و منافع آنها را به رسمیت نشناسند. مانند همان کاری که در یک لحظه با‌ هاتگرام و تلگرام طلایی انجام شد و میلیون‌ها نفر از حذف آنها انگشت به دهان ماندند.
کسانی که هم اکنون نگران کسب و کارهای مجازی مردم هستند و با همین اسم رمز به طرح‌های ساماندهی فضای مجازی حمله می‌کنند، آیا تضمینی می‌دهند که فردا روزی چنین اتفاقاتی نیفتد؟ اگر چنین اتفاقاتی رخ دهد، آنها پاسخگو خواهند بود؟ اقتصاد و کسب و کاری که به یک مو بند است، قطعاً اقتصاد و کسب و کار روی آب است!
نکته دیگر این است که اتفاقاً در مورد این نوع کسب و کارها خیلی نمی‌توان نام اقتصاد دیجیتال بر آن گذاشت، در حقیقت ما به جای ایجاد ثبات اقتصاد دیجیتال و به دست آوردن سهم خود از این اقتصاد، برای پلتفرم‌های مجازی خارجی اقتصاد ثابت و پایدار و برای خودمان اقتصاد دیجیتال متزلزل ساخته‌ایم که هر لحظه امکان دارد ویران شود.
اگر واقعاً نگران کسب و کار مردم هستیم باید با حمایت و تولید پلتفرم‌های داخلی قوی، جذاب- حتی جذاب‌تر از خارجی- کاری کنیم که مردم بتوانند با خیالی آسوده و در یک بستر ثابت، پایدار و مسئولیت‌پذیر، هم درآمدزایی کرده و هم موجب پیشرفت کشورمان در زمینه اقتصاد دیجیتال شوند.
جای تعجب است که عده‌ای سنگ کسب و کارهای مردم را به سینه می‌زنند و به جای توجه به ریشه درخت، دل خود را به چند
شاخ و برگ خوش کرده‌اند. چنین نگاهی مانند همان نگاه دولت قبل است که سال‌ها تخم مرغ‌های خود را در سبد برجام گذاشت و معیشت مردم و اقتصاد کشور را فلج کرد و در نهایت، مردم و کشورمان را سال‌ها دچار گرفتاری و بحران کرد و پس لرزه‌های آن نگاه را حتی تا همین الآن و چه بسا در ماه‌ها و سال‌های آینده نیز باید به جان بخریم. اما ظاهراً عده‌ای هنوز دوست دارند باز هم همان رویه را در عرصه‌های دیگر ادامه دهند و در آینده هم برای کشور و مردم هزینه بسازند!

• رضا صفری

• ساماندهی فضای مجازی

• کسب و کارهای مجازی

• کسب و کارهای مردم