ضرورت توجه مضاعف به موضوع آمایش سرزمینی

پايگاه خبري تحليلي «نيک رو»، در تعریف، توزیع متوازن و هماهنگ جغرافیای کلیه فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی در پهنه سرزمین (نسبت به قابلیت‌ها و منابع طبیعی و انسانی) را آمایش سرزمین می‌گویند.
در یک جمله اجمالی می توان گفت منظور از آمایش سرزمینی این است که هر چیز (کارخانه، جاده فرودگاه و سایر تأسیسات و امکاناث) متناسب با شرایط در جای خودش باشد.
اگرچه سابقه آمایش سرزمینی در ایران به سال 1340 برمی گردد، اما بررسی اسناد و مدارک بیانگر این واقعیت است که متأسفانه در کشور ما هیچ گاه این مسئله به طور جدی مورد توجه مسئولین ذیربط قرار نگرفته است.
به همین علت گاهی با موارد و موضوعاتی مواجه می شویم که به علت عدم توجه به اصول آمایش سرزمینی و مکان یابی نامناسب، به مرور به یک مشکل و معضل جدی تبدیل شده اند.
این موضوع در پاره ای از موضوعات از جمله؛ مکان یابی و جانمایی برخی از مراکز آموزشی، برخی از مراکز تولیدی، برخی از مراکز خدماتی و گاهی حتی در موضوعی مانند تقسیمات کشوری نیز کاملٱ مشهود است.
به عنوان مثال؛ احداث فرودگاه در مکان نامناسب، احداث برخی از کارخانجات آب بر در نقاط کم آب، یا احداث کارخانه در نقاطی که به مواد اولیه، بازار فروش و یا راه مناسب دسترسی نداشته یا فاقد سایر شرایط و امکانات موردنیاز بوده اند، از مصادیق این معضل به شمار می روند.
البته این مشکل مختص کشور ما نیست و در بسیاری از دیگر کشورها نیز به علل مختلف از جمله؛ اعمال نفوذ افراد صاحب قدرت و ثروت (در ایران نمایاندگان مجلس همواره یکی از عوامل تأثیرگذار بوده اند)، ضعف برنامه ریزی، عدم استفاده از توان تخصص کارشناسان ذیصلاح و سایر موارد مشابه با این مشکل مواجه هستند.
با این حال چند سالی است که این موضوع در ایران اسلامی مورد توجه بیشتری قرار گرفته و گفته می شود که  هم اینک تمامی استان‌ها دارای برنامه آمایش سرزمینی هستند.
با این حال به نظر می رسد موفقیت کامل دولت جدید در تحقق برنامه های مورداشاره، مستلزم انجام یکسری اقدامات مدیریتی قاطع و تسریع کننده در این زمینه است.
بنابراین؛ با توجه به اهمیت موضوع پیشنهاد می شود، اولٱ ترتیبی اتخاذ گردد تا تمامی طرحها و برنامه ها، قانونٱ (و البته متناسب با موضوع)، علاوه بر پیوست فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و دفاعی، پیوست آمایش سرزمینی هم داشته باشند.
ثانیٱ «مرکز ملی آمایش سرزمینی» کشور تقویت و با جدیت و دقت بیشتری کار تعیین سیاست‌های کلی و کلان، تهیه طرحها و برنامه های ملی، پیگیری و نظارت بر حسن اجرا و سایر اقدامات راهبردی در این رابطه را پیگیری نماید.

احمدرضا هدایتی
کارشناس ارشد مدیریت

• احمد رضا هدایتی