زیارت عاشورا، معنای دین، تولی و تبری

پايگاه خبري تحليلي «نيک رو»،  بدون تردید یکی از زیارت‌های معتبر که از معصوم به دست ما رسیده زیارت عاشوراست. این زیارتنامه دارای مفاهیم و تعابیری بس عمیق و متعالی است که مورد توجه آحاد شیعیان است.
خلاصه و لُب زیارتنامه عاشورا تولّی و تبری است. دوست داشتن اولیاء و دوستان خدا و دشمن داشتن دشمنان خدا. دوستانی که مصداق آن‌ها مشخص‌ شده‌اند و دشمنانی نیز که مصداق آن‌ها مشخص ‌گردیده‌اند و در عین‌حال قابل تسری به همه‌ کسانی است که در این دو گروه می‌گنجند.
در اینجا مواردی را که در این زیارتنامه اشاره به تولّی و تبری شده جداگانه ذکر می‌کنیم:
الف- فرازها و جملاتی که اشاره به تولّی می‌کند:
1) عباراتی که با «السلام علیک»، آمده و خطاب به این افراد آمده است:
- حضرت اباعبدالله الحسین (ع)
- یاران امام حسین (علی الارواح ٱلّتی حَلَّت بِفِنائِکَ) (اصحاب الحسین)
- امام زین‌العابدین (علی بن الحسین)
- فرزندان امام حسین (اولاد الحسین)
2) تعبیر بابی اَنتَ و اُمی (پدر و مادرم فدای تو باد)
3) تعبیر سلم لمن سالمکم (صلح هستم با آنان که با شما صلح می‌باشند)
4) تقرب جستن به خداوند و پیامبر و اهل‌بیت علیهم‌السلام از طریق دوست داشتن اهل‌بیت و دوست داشتن دوستان آن‌ها
5) تعبیر «ولیٌّ لَمِن والاکم» (من دوست کسی هستم که با شما دوست باشد)
6) درخواست از خداوند که مرگ و زندگانی ما را همچون مرگ و زندگانی پیامبر اسلام و خاندان پاکش قرار بدهد. (اللهم اجعل محیای محیا محمد و آل محمد و مماتی ممات محمد و آل محمد)
ب) عباراتی که با لعن و نفرین نسبت به دشمنان اظهار برائت می‌کند.
1) لعنت خدا بر امتی باد که بنیان ظلم را بر پا کردند و به اهل‌بیت ستم روا داشتند.
2) لعنت خدا بر مردمی باد که اهل‌بیت را از تصدی مقام امامت و جایگاهی که خداوند برای آن‌ها در نظر گرفته بود بازداشتند.
3) لعنت خدا بر مردمی که اهل‌بیت را به شهادت رساندند.
4) لعنت خدا بر مردمی که زمینه‌ساز شهادت اهل‌بیت شدند.
5) لعنت خدا بر خاندان زیاد و خاندان مروان
6) لعنت خدا بر تمامی قوم بنی‌امیه
7) لعنت خدا بر پسر مرجانه
8) لعنت خدا بر عمر بن سعد
9) لعنت خدا بر شمر
10) لعنت خدا بر مردمی که برای به شهادت رساندن امام حسین (ع) اسب‌ها را زین کردند و لجام زدند و نقاب بر چهره افکندند.
11) لعنت خدا بر فرزند هند جگرخوار (ابن آکله الاکباد)
12) لعنت خدا بر ابوسفیان و معاویه و یزید تا همیشه و تا روز قیامت
13) لعنت خدا بر اول کسانی باد که بر محمد و خاندانش ستم روا داشتند و این لعنت بر پیروان آن‌ها نیز باد.
14) لعنت خدا بر کسانی باد که با امام حسین جنگیدند و بر کشتن او همراهی و همکاری و هم‌قطاری کردند.
15) لعنت خدا بر اولین و دومین و سومین و چهارمین و یزید به‌عنوان پنجمین فردی که به اهل‌بیت ستم روا داشتند.
ج) عباراتی که بیزاری جستن از دشمنان را با کلمه «برائت» و مشتقات آن بیان کرده است.
1) بیزاری از مردمانی که اهل‌بیت را به شهادت رساندند (برئت الی الله و الیکم منهم)
2) بیزاری از پیروان و دنباله‌روها و دوستان قاتلان امام حسین و یارانش (و من اشیاعهم و اتباعهم و اولیائهم)
3) بیزاری جستن از کسانی که با امام حسین جنگیدند.
4) بیزاری جستن از کسانی که پایه و اساس ظلم و ستم بر اهل‌بیت را بنا نهادند.
5) بیزاری جستن از کسانی که شالوده ظلم و ستم بر اهل‌بیت و یاران آن‌ها را محکم کردند و این امر را تداوم بخشیدند (و اَبرأ اِلی الله و اِلی رسوله ممّن اسَّس اساس ذلک و بنی علیه بنیانه وَ جَری فی ظلمه و جوره علکیم علی اشیاعکم)
6) تقرب جستن به خدا از طریق بیزاری جستن از دشمنان اهل‌بیت و برپاکنندگان نبرد علیه آن‌ها. همچنین بیزاری جستن از پیروان چنین مردمانی.
7) درخواست از خدا به خاطر ایجاد روحیه تنفر و بیزاری نسبت به دشمنان اهل‌بیت
د) تعابیر دیگر
1) حرب لمن حاربکم (در حال جنگ هستم با کسانی که با شما (اهل‌بیت) می‌جنگند)
2) عدو لمن عاداکم (دشمن کسانی هستم که با شما دشمنی کنند)
نتیجه:
با دقت در مضامین زیارت عاشورا درمی‌یابیم که محتوای اصلی زیارت عاشورا برائت از دشمنان اسلام و اهل‌بیت علیهم‌السلام و دوستی با دوستان و پیروان اهل‌بیت است.
این ‌همه تأکید و تکرار ضمن آنکه بر عظمت حادثه عاشورا و سنگینی اتفاق دردناکی که در آن روز رخ ‌داده حکایت دارد، این درس را به همه مسلمانان می‌دهد که دین‌داری جز با برائت و اظهار تنفر و خشم نسبت به ستمگران و دیوسیرتان و دوستی با مظلومان و متدینان میسر نیست. ستمگرانی که نماد امروزی‌اش استکبار جهانی و در رأس آن آمریکای جنایتکار هست. نمی‌توان ادعای دین‌داری کرد و نسبت به سرنوشت مسلمانان و مظلومان و مستضعفان بی‌تفاوت بود و با جنایتکاران و خون‌خواران بر سر یک سفره نشست و آن‌ها را در مسیر جنایتکارانه‌شان‌ همراهی کرد.

آن‌کس که عشق حسین در دلش جای گرفت، خون حسین در رگش جاری می‌شود و برای احیای حق و حاکمیت عدالت و نابودی ستمگران لحظه‌ای از پای نمی‌نشیند و با تمام وجود به استقبال شهادت می‌رود.

دکتر نصرالله شفیعی

• زیارت عاشورا

• عاشورا

• یاران امام حسین

• محتوای اصلی زیارت عاشورا

• عشق حسین

• دکتر نصرالله شفیعی