پایگاه خبری تحلیلی «نیک رو»، تندرستی و بهداشت عمومی را دانش و هنر پیشگیری از بیماری، حفظ و ارتقای تندرستی و توانمندی انسان برشمرده‌اند؛ گسترش تندرستی و بهداشت عمومی به توسعه اجتماعی انجامیده  و سلامت فرد و جامعه را ضمانت می‌كند. به همین دلیل هدفی که برای  بهداشت عمومی تعریف شده؛ استقرار تندرستی جامع، فراگیر و باكیفیت برای همه شهروندان است. گسترش بهداشت همگانی محتاج آن گونه امکانات و روش‌های نوین مدیریتی است كه معمولاً دولت‌ها و مقامات ارشد بهداشتی در هر کشوری در آن سهم بسیاری دارند؛ پس اگر بهداشت عمومی را اساساً خدماتی دولتی و در راستای حکمرانی بدانیم ره به خطا نرفته‌ایم. به همین دلیل یکی از شاخص‌های رشد و توسعه جوامع و حکمرانی خوب در کشورها میزان موفقیت حکومت‌ها در نیل به این اهداف است.
 اگر بگوییم انقلاب اسلامی در حوزه سلامت و بهداشت کشور انقلابی بزرگ پدیدآورده است؛ اغراق نکرده‌ایم. نوشتار حاضر فقط به بخشی کوتاه از سرفصل‌ها و عناوین این جهش انقلابی که نقش تفکر جهادی در آن بارز است؛ می‌پردازد.

 ۱. پیشگامی در مهندسی ژنتیک:
موفقیت بی‌نظیر دانشمندان ایرانی در تهیه و انجماد و نگهداری سلول‌های بنیادی جنینی که پیش از آن در انحصار ۹ کشور دنیا بود و تلاش برای ترمیم لوزالمعده برای تولید انسولین به منظور درمان بیماری قند یا همان دیابت برای اوّلین بار در جهان.

۲. کاهش چهار برابری مرگ و میر نوزادان:
 طی سال‌های اخیر سازمان بهداشت جهانی دوباره ایران را به عنوان موفق‌ترین کشور جهان در کاهش نرخ مرگ و میر کودکان مورد تقدیر قرار داده است به گونه‌ای که مرگ و میر کودکان زیر یک سال از ۱۱۱ مورد در هر هزار تولد زنده در سال ۱۳۵۶ به ۱۰ مورد در سال ۱۳۹۶ رسیده است به عبارت دیگر بیش از چهار برابر کاهش مرگ و میر داشته‌ایم.

۳. صادرات دارو:
 در تولید دارو قبل از انقلاب، ایران عمدتاً با کمک شرکت‌های خارجی حدود ۲۵ درصد از داروی مورد نیاز خود را تولید می‌کرد از طرفی بسیاری از بیماران برای معالجه به خارج از کشور اعزام می‌شدند اما اکنون با تکیه بر توان داخلی بیش‌تر از ۹۶ درصد داروهای مورد نیاز در داخل کشور تولید می‌شود و جمهوری اسلامی ایران نیز به یکی از صادرکنندگان دارو تبدیل شده است. کسب رتبه نخست تولید دارو در سطح منطقه، تولید ۹۷% از داروهای مورد نیاز و صادرات دارو از جمله داروهاي بيوتكنولوژي، خودكفايي در ساخت انواع واكسن، ريشه‌كني فلج اطفال و ساير بيماری‌های فراگير، پوشش واکسیناسیون از ۳۰% به ۱۰۰%، افرايش تعداد بيمارستان‌ها و مراكز درماني، توسعه بهداشتي كشور و موفقيت در اولويت به پيشگيري بر درمان و در نهايت افزايش اميد به زندگي و كاهش مرگ و مير كودكان زير یک سال و کاهش مرگ و میر مادران از ديگر دستاوردهاي علمي در شاخه پزشكي محسوب مي‌شود که می‌توان از آن به‌عنوان انقلاب پزشکی نام برد. همچنین اکنون ایران مقام چهارم تولید داروهای نوترکیب را درسطح آسیا داراست و تاکنون ۱۴ دارو از این نوع در کشور تولید شده است. داروی نوترکیب به طور عمده در درمان بیماری‌های صعب‌العلاج مانند سرطان‌ها، برخی بیماری‌های ویروسی، ام اس و هموفیلی به کار گرفته می‌شود.
 سل، دیفتیری، سرخک، حصبه، وبا، سیاه‌سرفه، جذام و هپاتیت B از بیماری‌های شایع و گریبانگیر مردم در دوره پیش از انقلاب بود. پس از پیروزی انقلاب، پوشش گسترده واکسیناسیون کودکان زیر پنج سال علیه بیماری‌های واگیردار از ۲۰ درصد به ۹۵ درصد در سال ۱۳۸۰ رسید. اکنون همه کودکان کشور از بدو تولد علیه برخی از این بیماری‌ها حتی در دورافتاده‌ترین منطقه‌ها نیز واکسینه می‌شوند.

۴. خدمات‌رسانی در روستا:
 در بخش خدمات‌رسانی روستایی نیز پیشرفت قابل ملاحظه‌ای بوده به عنوان مثال تعداد خانه‌های بهداشت از ۲۵۰۰ واحد در سال ۱۳۵۷ به ۲۲۰۰۰ واحد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است، در روستاها علاوه بر فعالیت شبکه بهداشت و درمان، بهورزان حضور دارند و به مردم خدمات ارائه می‌دهند و علاوه بر این، پزشکان نیز حضور دارند و به ازای هر ۳ هزار نفر در روستاها، یک پزشک فعالیت دارد و شب را در روستاها می‌مانند.

۵. افزایش شبکه بهداشتی آب شهری:
 در زمینه آب سالم و بهداشتی نیز تعداد مشترکان آب شهری آب سالم و بهداشتی در سال ۱۳۵۷، ۲۷۰۰۰۰۰ رشته بود در حالی که در سال ۱۳۸۲ به ۸۵۰۰۰۰۰ رشته افزایش یافت که گویای افزایش سه برابری می‌باشد تعداد شهرهای تحت پوشش آب شهری نیز از ۴۵  شهر به ۷۶۰ شهر افزایش یافت.

۶. رشد چشمگیر پزشکان در کشور:
 کشوری که در سال ۵۶ با ۳۳ میلیون جمعیت نیازمند به‌کارگیری پزشکان هندی و پاکستانی بود اکنون با ۸۰ میلیون جمعیت در نتیجه نیاز بیش‌تری به پزشک با افزایش پزشک روبروست. تعداد پزشکان اعم از عمومی و متخصص طبق آمار رسمی سازمان نظام پزشکی کشور در سال ۵۶ حدود ۱۴ هزار و ۷۰۰ نفر و در سال ۱۳۹۶ حدود ۲۰۰ هزار نفر است. در زمینه پزشک متخصص نیز از جمعیت ۷۰۰۰ نفر در سال ۵۷ به جمعیت ۷۲.۷۹۲ پزشک متخصص در حال حاضر رسیده‌ایم و همچنین باید گفت که مردم بسیاری از کشورها به منظور درمان به کشورمان سفر می‌کنند تا تحت نظر پزشکان ایرانی به درمان خود بپردازند. براساس گزارش بانک جهانی، شاخص پزشک به جمعیت در دوره پس از پیروزی انقلاب ۶ برابر بهبود یافته است.

۷. امید به زندگی:
امید به زندگی در دوران قبل از انقلاب و در دهه ۳۰، حدود ۳۵ سال و در سال‌های انقلاب اسلامی حدود ۵۵ سال بود، اما در حال حاضر امید به زندگی ایرانیان حدود ۲۵ سال افزایش پیدا کرده است. در حال حاضر امید به زندگی برای مردان حدود ۷۴ سال و برای زنان حدود ۷۸ سال است که دلیل عمده آن، ارتقای سواد، دانش، توسعه وسایل ارتباط جمعی، تامین آب آشامیدنی سالم و ارتقای بهداشت عمومی در کنار خدمات دولت‌های بعد از انقلاب بوده است.

۸. پوشش صد درصدی واکسیناسیون:
 قبل از انقلاب اسلامی، ۷۰ درصد از مرگ مردم به دلیل بیماری‌های واگیردار بود و دلیل عمده آن پوشش ۳۰ درصدی واکسیناسیون بود؛ در حالی که امروز پوشش واکسیناسیون در کشور ۱۰۰ درصد است. ۱۵ سال است که فلج اطفال ریشه‌کن شده و بیماری‌هایی مانند دیفتری، آبله و سرخک به حداقل و حدود صفر رسیده و بیماری‌های واگیردار علت کم‌تر از ۱۰ درصد از مرگ مردم ایران است.

۹- کاهش چشمگیر مرگ مادران باردار:
 در دوران قبل از انقلاب، مرگ مادران باردار ۱۳۰ در هر صد هزار نفر بود؛ در حالی که در حال حاضر به کم‌تر از ۱۸ مورد در صد هزار رسیده و این یعنی ۱۱۲ مادر بیش‌تر زنده می‌مانند. مرگ نوزادان در دوران قبل از انقلاب نیز ۱۳۶ در هر صد هزار تولد زنده بود، اما امروز این شاخص به ۶.۹ در هر صد هزار تولد زنده رسیده است. شاخص مرگ ‌و میر خام در ایران بر اساس آمارها از ۱۳ نفر به ازای هر ۱۰۰۰ تولد زنده در سال‌های ۱۳۵۴-۱۳۴۹ به رقم پنج نفر در سال‌های ۸۹-۱۳۸۴ کاهش یافته است. براساس مطالعات انجام شده، کاهش عمومی در مرگ ‌و میر کودکان در جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه اخیر وجود داشته است.

۱۰- رشد کمّی دانشجویان:
 تعداد دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی از ۲۵ هزار نفر در اوایل انقلاب اسلامی به ۲۵۰  هزار نفر افزایش یافته و سطح علم، دانش و مهارت آن‌ها بسیار بالاست. قبل از پیروزی انقلاب حدود هفت دانشکده پزشکی در دانشگاه‌ها ایجاد شده بود، اما در حال حاضر حدود ۵۰ دانشگاه علوم پزشکی در سراسر کشور به فعالیت می‌پردازند. تعداد ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی از حدود ٦٠٠ نفر قبل از پیروزی انقلاب به حدود ٦ هزار نفر در سال افزایش یافت. سال ۵۷، تعداد کل پزشکان دارای کارت نظام پزشکی حدود ١٧ هزار نفر بود، در حالی که طی سال‌های گذشته، حدود ۱۴۰ هزار پزشک در دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور تربیت شده‌اند. تأسيس بيش از ۵۰ دانشگاه علوم پزشكي، ۳۵۰ مركز بهداشت شهرستان و ۱۷۰ دانشكده رشته‌هاي مختلف علوم پزشكي در كشور تا سال ۱۳۹۲ به وقوع پیوسته است.

۱۱- پوشش بیمه‌ای:
پوشش بیمه‌ای در کشور حدود ۹۰ درصد است و ۳۵ میلیون نفر از مردم به صورت رایگان بیمه شدند.

۱۲- عمل پیوند اعضاء:
در زمینه پیوند قلب، پانکراس، ریه، کلیه و کبد سالانه ۲۵۰۰ پیوند کلیه صورت می‌گیرد و فقط در یک بیمارستان در یک سال بالغ بر ۶۰۰ پیوند کبد انجام می‌شود.

۱۳- تجهیزات بیمارستانی:
 وجود بالغ بر ۱۵۰ هزار تخت بیمارستانی، افزایش و نوسازی فضاهای بیمارستانی، تخت‌های مراقبت ویژه و توسعه فعالیت‌های اورژانسی کشور با توجه به تحریم‌ها و محدودیت‌ها از معجزات انقلاب اسلامی است. در دوران رژیم پهلوی حدود ۵۰ شرکت تولیدی در زمینه تجهیزات پزشکی در سطح كشور وجود داشت که همگی مواد اوّلیه را از خارج وارد و در داخل ایران مونتاژ می‌کردند، این شرکت‌ها تنها توانایی تامین سه درصد از نیاز کشور را داشتند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی بیش از ۵۰۰ شرکت تجهیزات پزشکی مشغول به فعالیت هستند. بر اساس آمار امروزه بیش از ۸۰ درصد از نیاز ۹۱۰ بیمارستان سراسر کشور را شرکت‌های داخلی و دانش‌بنیان تهیه می‌کنند. در حال حاضر واحدهای تولیدکننده تجهیزات پزشکی در کشور بیش از ۸ هزار نوع وسیله پزشکی در کلاس‌های مختلف، تولید و به بازارهای داخلی و خارجی عرضه می‌کنند.

نکاتی که بیان شد فقط بخش کوچکی از جهش جهادگونه در حوزه بهداشت کشور است که به مدد انقلاب اسلامی و با مدیریت جهادی علیرغم مشکلات و محدودیت‌های ناشی از تحریم صورت گرفته است.