نماینده سابق ایران در اوپک می‌گوید: در حال حاضر با توجه به اتفاقاتی که ممکن است در آینده رخ دهد، سیاست ما باید اینگونه باشد که سهیمه خودمان را بتوانیم تولید کنیم و کاهش صادراتی اتفاق نیفتد. اما اگر به هر دلیلی ما نتوانیم سهمیه خودمان را تولید کنیم، آن وقت ما هم جزء کشورهایی خواهیم شد که کمتر از سهمیه خودمان تولید می‌کنیم.

نشست اعضای اوپک در حالی به کار خود پایان داد که توافق قبلی مبنی بر کاهش تولید همچنان پایدار ماند. ایران نیز به دنبال عدم افزایش تولید نفت بود تا بدین وسیله از کاهش قیمت نفت جلوگیری کند.

اگرچه توافق قبلی حفظ شد اما از آنجا که کشورها ۵۰ درصد بیش از تعهد خود تولید نفت را کاهش داده بودند، بنابراین در این نشست این میزان از ۱۵۰ درصد به ۱۰۰ درصد رسید.

محمدعلی خطیبی طباطبایی، نماینده سابق ایران در اوپک ،به این سوال پاسخ می‌دهد که این نشست تا چه حد منافع ایران را تامین کرده است؟ در ادامه متن گفتگو را می‌خوانید.

شما نشست اخیر کشورهای اوپک در وین را چگونه ارزیابی می‌کنید و منافع ایران در این نشست تا چه حد تامین شد؟

این نشست از یک منظر نظرات ایران را تامین کرد. یعنی هیچ‌گونه افزایشی در سقف تولید نفت و سهمیه‌ها صورت نگرفت و به صورت قبل باقی ماند. اما باید گفت که براساس توافق قبلی باید کاهش ۱۵۰ درصدی تولید نفت به ۱۰۰ درصد برگردد.

چرا که کشورها به میزان ۵۰ درصد فرارتر از تعهد خود به میزان ۱۵۰ درصد تعهد خود را کاهش دادند. از این منظر مقداری تولید افزایش پیدا خواهد کرد و حدود ۶۰۰ هزار بشکه به تولید اوپک در نیمه دوم سال اضافه خواهد شد.

 اگرچه این افزایش تولید چندان قابل‌توجه نبوده اما آیا این افزایش تولید به ضرر ایران نخواهد شد؟ با توجه به اینکه ایران به دنبال عدم افزایش تولید نفت بوده است.

براساس توافق قبلی اوپک قرار بود یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه تولید خود را کاهش دهد. اما عملا ۵۰ درصد بیش از این تعهد کاهش داده است. این ۵۰ درصد حدود ۶۰۰ هزار بشکه می‌شود که اوپک به این میزان می‌تواند تولید خود را افزایش دهد.

البته یک سازوکارهایی برای این کار تعریف کرده‌اند. به نحوی که قرار شد کشورهایی که کمتر از سهمیه‌های خود تولید می‌کنند، می‌توانند با کشورهایی که ظرفیت  مازاد دارند، توافق کنند تا این کشورها به جای آنها تولید کنند. یعنی کشورهایی که دارای ظرفیت مازاد هستند، تولید این ۶۰۰ هزار بشکه را بر عهده بگیرند.

این افزایش ۶۰۰ هزار بشکه‌ای چه تاثیری بر روی قیمت نفت خواهد داشت؟

احتمالا تاثیر خاصی نخواهد داشت. چرا که ۶۰۰ هزار بشکه در بازار رقم چندان بالایی نیست که تاثیرگذاری چندانی داشته باشد. بنابراین به نظر نمی‌آید که بازار را تحت شعاع قرار بدهد.

عربستان و روسیه ابتدای نشست خواستار افزایش تولید نفت بودند که آقای زنگنه نیز در همین راستا با وزیر نفت عربستان و روسیه دیدار داشتند. آیا می‌توان گفت نظر عربستان و روسیه در خلال نشست دچار تغییر شد؟

عربستان و روسیه دارای ظرفیت مازاد هستند. چون هنگامی‌که کاهش تولید داده شد، این کشورها سهم بالایی را پذیرفتند. چرا که تولید بالایی داشتند. بنابراین این دو کشور به همراه چند کشور دیگر یک ظرفیت مازاد دارند. یعنی از آنچه که اکنون می‌توانند تولید کنند، بیشتر می‌توانند تولید کنند. طبیعتا این کشورها مایل هستند تا این ظرفیت را به کار بگیرند.

بنابراین وجود انگیزه افزایش تولید در این کشورها باعث می‌شود تا آنها با کشورهایی که نمی‌توانند به اندازه سهمیه خود تولید کنند، وارد گفتگو شوند و طی یک بده‌بستان، این کمبود را تولید کنند. اکنون نیز این انگیزه در عربستان و روسیه وجود دارد.

اما خب قطعا باید با آن کشور مربوطه توافق کنند. بدون توافق نمی‌توانند این کار را بکنند. به عنوان مثال، با یکی از کشورها توافق می‌کنند که شما مثلا ۲۰۰ هزار بشکه زیر سهمیه خود تولید می‌کنید و اجازه دهید ما این ۲۰۰ هزار بشکه را جبران کنیم. قاعدتا باید در این زمینه امتیازاتی هم به آن کشور بدهند.

این توافقی که اکنون شکل گرفته تا چه زمان پایدار خواهد ماند؟

این توافق تا آخر سال میلادی یعنی تا پایان سال ۲۰۱۸ باقی خواهد ماند. در انتهای سال میلادی یعنی یا در انتهای نوامبر یا در ابتدای دسامبر جلسه دیگری خواهد بود. در این جلسه که حدود شش ماه دیگر برگزار خواهد شد تصمیم خواهند گرفت که آیا باید همین روش را ادامه بدهند یا باید روش دیگری را دنبال کنند.

در حال حاضر آقای زنگنه گفتند که اولویت ما حفظ صادرات نفت است و به دنبال قرارداد جدید نیستیم. با توجه به صحبت‌های وزیر نفت، به نظر شما سیاست نفتی ایران باید به چه صورتی باشد؟

در حال حاضر با توجه به اتفاقاتی که ممکن است در آینده رخ دهد، سیاست ما باید اینگونه باشد که سهیمه خودمان را بتوانیم تولید کنیم و کاهش صادراتی اتفاق نیفتد.

اما اگر به هر دلیلی ما نتوانیم سهمیه خودمان را تولید کنیم و صادراتمان کاهش پیدا کند، آن وقت ما هم جزء کشورهایی خواهیم شد که کمتر از سهمیه خودمان تولید می‌کنیم. اکنون اینگونه نیست اما در ماه‌های آینده اگر فشارها اضافه شود ممکن است برخی از خریداران ما خرید خودشان را کم کنند.

اگر این اتفاق بیفتد ما نیز می‌توانیم با کشوری که ظرفیت مازاد دارد توافق کنیم تا آنها به جای ما تولید کنند. اما آنچه که از شواهد پیداست نشان‌دهنده این است که این اتفاق نیفتد تا ما در حد سهمیه خودمان بتوانیم صادرات داشته باشیم.